ျမန္မာႏ်ဴကလီးယားအေရး IAEA စံုစမ္းမည္

ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ဦးတည္ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး IAEA ႏုိင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီက အခ်က္အလက္ေတြကို ေလ့လာ သုံးသပ္ေနၿပီလို႔ IAEA ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ယုကိယ အာမန္ႏုိ (Yukiya Amano) က တနလၤာေန႔မွာ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူမႈစီးပြား ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအတြက္ ႏ်ဴကလီးယား သုေတသနလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္လို႔ IAEA ကုိ ျမန္မာစစ္အစုိးရက အရင္တုန္းက အေၾကာင္းၾကားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေပမဲ့ အခုလိုမ်ဳိး လက္နက္ထုတ္မယ့္ အဆင့္အထိ ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားမႈ ရွိမရွိကုိေတာ့ IAEA က ေသေသခ်ာခ်ာ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရး ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက သုံးသပ္ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ၾသစႀတီးယားႏုိင္ငံ ဗီယင္နာက IAEA ဘုတ္အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံ ၃၅ ႏုိင္ငံရဲ႕ အစည္းအေ၀း ပထမေန႔ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ IAEA အႀကီးအကဲ ယုကိယ အာမန္ႏုိက ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔အထိ ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆုိတဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ သုံးသပ္ေနၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။

“သတင္းမီဒီယာေတြထဲမွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႕ခဲ့ရတာမို႔ ဒီသတင္း အခ်က္အလက္ေတြကုိ စစ္ေဆး သုံးသပ္ေနပါၿပီ။ တကယ္လို႔ လိုအပ္ရင္ေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဆီက ရွင္းလင္းခ်က္ေတြကို ေတာင္းခံရမွာပါ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖုိ တည္ေဆာက္မႈေတြ၊ လက္နက္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ အဆင့္အထိ ယူေရနီယံသတၱဳ သန္႔စင္မႈေတြ လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းဟာ မႏွစ္က ႏွစ္ဆန္းပိုင္းကတည္းက ထြက္ေနခဲ့ေပမဲ့ ျမန္မာစစ္အစုိးရဘက္က ျငင္းဆုိတာမ်ဳိး မရွိသလို ၀န္ခံတာမ်ဳိးလည္း မရွိပါဘူး။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာ အရာရွိတဦးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉး စိုင္းသိန္း၀င္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ယူေရနီယံသတၱဳ တူးေဖာ္မႈေတြနဲ႔အတူ ႏ်ဴကလီးယား တပ္ရင္းပါ ထားရွိၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္နဲ႔ ဒုံးက်ည္ေတြ ထုတ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ႀကိဳးစားေနတယ္ဆုိတဲ့ အေထာက္အထားေတြကုိ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဒီအေထာက္အထားေတြကုိ IAEA ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား စစ္ေဆးေရးမႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ေရာဘတ္ ကယ္လီ (Robert Kelley) က စစ္ေဆးခဲ့ၿပီး ဒီအေထာက္အထားေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရပ္ဘက္အတြက္ အသုံးျပဳမယ့္ ႏ်ဴကလီးယား လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လုပ္ေနပါတယ္လို႔ ေျပာၾကားခ်က္ေတြအတြက္ ယုံရခက္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“သတင္းေပးတဲ့လူ အဆုိအရ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဓာတ္ေပါင္းဖုိ အစီအစဥ္ ရွိတယ္လု႔ိ သိရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏ်ဴကလီးယားအတြက္ တာ၀န္ေပးထားတဲ့ စစ္တပ္လို႔ဆုိတဲ့ အမႈထမ္းေတြ အေနနဲ႔လည္း အဆင့္ျမင့္ ယူေရနီယံ ထုတ္လုပ္ႏုိင္မယ့္ ဓာတ္ေပါင္းဖုိ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ တာ၀န္ေပးျခင္း ခံရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ႏုိင္ငံအေျခအေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒီလုပ္ငန္း ႏွစ္ရပ္စလုံးက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အဓိပၸာယ္မရွိတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ လုိက္နာရမယ့္ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြနဲ႔လည္း လုံး၀ မကုိက္ညီပါဘူး။

“ယူေရနီယံ သန္႔စင္မႈလုပ္ငန္း၊ ယူေရနီယံသတၱဳ ထုတ္လုပ္တာ စသျဖင့္က အရပ္ဘက္ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္အတြက္ မဟုတ္တဲ့ ပုိၿပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ့ လက္နက္ေတြ အစီအစဥ္အတြက္ သြားၿပီး သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ သိရွိခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ အားလုံးကုိ ဆန္းစစ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အရပ္ဘက္အတြက္ ဘယ္လုိအသုံးျပဳမယ္ဆုိတာ က်ေနာ္ နားမလည္ႏုိင္ပါဘူး။”

ဗိုလ္မႉး စုိင္းသိန္း၀င္း တင္ျပခဲ့တဲ့ ယူေရနီယံ သန္႔စင္ရာမွာ အသံုးျပဳမယ့္ စက္ေတြရဲ႕ အေနအထားကို ၾကည့္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ဒုံးလက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ မစၥတာ ကယ္လီက ေမွ်ာ္လင့္မထားေပမဲ့ ဒါေတြဟာ အရပ္ဘက္ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအတြက္ သုံးဖို႔ ဆိုတာေတာ့ လုံး၀ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ပစၥည္းေတြရဲ႕ လက္ရာကေတာ့ သိပ္ကုိ ညံ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ ေဆာက္လုပ္ေနတဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ သူတုိ႔ ေရးဆြဲေနတဲ့ ပုံစံေတြ သိပ္ကုိညံ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ဒီႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ဟာ မနက္ျဖန္လို အခ်ိန္မ်ဳိး က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ အႏၲရာယ္ရွိေစႏုိင္မယ့္ အေနအထားေတာ့ မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္ အေလးအနက္ ေထာက္ျပလိုတာက ျမန္မာစစ္အစိုးရ အေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိေနတယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္က အခုအခ်ိန္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ေနရၿပီဆုိတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။”

ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ေဒသတြင္းမွာေရာ ႏုိင္ငံတကာမွာပါ ႏ်ဴကလီးယား မျပန္႔ပြားေရးအတြက္ စာခ်ဳပ္ေတြကို လက္မွတ္ ေရးထိုးထားတာမို႔ ဒီစာခ်ဳပ္ေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ရင္ အေရးယူခံရႏုိင္တယ္လို႔ အင္ဒီးယားနား တကၠသိုလ္ ဥပေဒေက်ာင္းက ေဒါက္တာ အင္ဒ႐ူး ၀ိန္က်ဳံးလ်န္က ေျပာပါတယ္။

“ဗမာျပည္က IAEA ႏ်ဴကလီးယား မျပန္႔ပြားေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္နဲ႔ Comprehensive Nuclear Test and Treaty၊ အဲဒါေတြအျပင္ NOT ေခၚ Device Supplement Agreement၊ IAEA နဲ႔ သူတုိ႔ အတူတဲြမယ့္ ကိစၥကိုလည္း သေဘာတူထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ RCA လို႔ေခၚတဲ့ Research and Development ကိစၥအတြက္ပဲ Nuclear Science and Technology ကို သံုးရမယ္ဆုိတဲ့ဟာလည္း အဖြဲ႕၀င္ ျဖစ္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ South East Asia မွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးဆုိတဲ့ ဟာကိုလည္း ၉၅ မွာ လက္မွတ္ထုိးထားတဲ့ တုိင္းျပည္ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ သူ႕မွာ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ျဖစ္ေစ၊ ေဒသႏၲရဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ အရေတြပဲ ျဖစ္ေစ လက္နက္ဘက္ကို ဦးတည္တဲ့ ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ လုပ္ေဆာင္မႈကို သူ႔မွာ လုပ္ခြင့္မရွိဘူး။”

IAEA နဲ႔ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ဘယ္လုိလုပ္ရမယ္ ဆုိတာကုိ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ခ်ထားတယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။ IAEA နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအၾကား ပထမဆုံး ေျပာဆုိမႈေတြ၊ ေနာက္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး အဖြဲ႕ေတြက ၀င္ေရာက္ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ၿပီး မွန္ကန္တယ္ဆုိရင္ အေရးယူတဲ့အဆင့္ကို ဆက္လုပ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

“ပထမအခ်က္က သူတုိ႔ ဗမာျပည္နဲ႔ IAEA နဲ႔ ညိႇမယ္။ ဒုတိယအဆင့္က ညိႇလို႔မရရင္ International Court of Justice ကုိ ဒီအမႈကို ပို႔ၿပီးေတာ့ သေဘာထား ရယူမယ္။ ရယူၿပီးမွ UN ကတဆင့္ လုိအပ္သလုိ အဆင့္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ IAEA General Conference မွာ ဗမာျပည္ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ဦးတင္၀င္းက ဗမာျပည္မွာ အႀကီးစား ႏ်ဴကလီးယားစက္႐ုံ မရွိေသးေပမဲ့ လူမႈစီးပြား ဖြံ႕ၿဖဳိးေရး လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ ႏ်ဴကလီးယား သုေတသနျပဳမယ့္ စက္႐ုံ လိုတယ္ဆုိတာကို ဗမာျပည္ အစိုးရက ေျပာၿပီးသား။ အဲေတာ့ ဒီကိစၥ မထူးဆန္းဘူး၊ ဒါေပမဲ့ အေရးႀကီးတာက ဘယ္အဆင့္ ေရာက္ေနၿပီလဲဆုိတာ သိရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”

ေဒါက္တာ အင္ဒ႐ူး ၀ိန္က်ဳံးလ်န္ ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စင္ကာပူႏုိင္ငံမွာ က်င္းပေနတဲ့ ရွန္ဂရီလာ လုံၿခဳံေရးဆုိင္ရာ ညီလာခံကို တက္ေရာက္ေနတဲ့ စင္ကာပူႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦး၀င္းျမင့္ကေတာ့ ျမန္မာဟာ လွ်ဳိ႕၀ွက္ ႏ်ဴကလီးယား လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြဟာ မမွန္ကန္ဘူးလုိ႔ ျငင္းဆုိခဲ့ေၾကာင္း Asiaone Online သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားသတင္းပ်ံ႕မႈေၾကာင့္ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕၌ နအဖ ေထာက္လွမ္းေရးတိုးခ်

နအဖ စစ္အုပ္စု၏ ႏ်ဴကလီးယားစီမံကိန္းသတင္း ထုတ္ေဖၚသူ ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္း၀င္း၏ ဇာတိ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕၌စစ္ေထာက္ လွမ္းေရး အမ်ားအျပားတိုးခ်ဲ႕ခ်ထားေၾကာင္း ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာပါသည္။

“အစတုန္းကေတာ့ စိုင္းသိန္း၀င္းသတင္းဘယ္သူမွ မသိဘူး၊ DVB နဲ႕ အယ္လ္ဂ်ာဇီးယား ႐ုပ္သံသတင္းဌာန တို႕ဆက္တိုက္ ထုတ္လြင့္ေနေတာ့ သတင္းႀကီးျဖစ္သြားတာ။ အဲဒီ့ကစၿပီးေတာ့ေပါ့ ေက်ာက္မဲမွာ ျမင္ေနက် ေထာက္လွမ္းေရးေတြအျပင္ ေထာက္လွမ္းေရးလို႕ယူဆရတဲ့တျခားမ်က္ႏွာစိမ္းေတြလဲ အမ်ားအျပားေရာက္ လာတာေတြ႕ရတယ္” - ဟုေက်ာက္မဲၿမိဳ႕ သားတဦးက ေျပာပါသည္။

ယခင္အပတ္ကစ၍ နအဖ စစ္အုပ္စု၏ ႏ်ဴကလီးယား စီမံကိန္းအေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားအေျခစိုက္ သတင္းဌာနမ်ား သို႕ ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္း၀င္း စတင္ဖြင့္ဟထုတ္ေဖၚခဲ့သည့္ေနာက္ပိုင္း မိခင္ျဖစ္သူအပါအ၀င္ အစ္ကို အစ္မမ်ား အားလံုး စရဖက ေခၚယူစစ္ေဆးခဲ့ေသာ္လည္း ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းမ႐ွိဟု ရန္ကုန္ေရာက္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသား တဦးကဤကဲ့သို႕ဆက္ေျပာ ပါသည္။

“စိုင္းသိန္း၀င္းက ဖခင္မ႐ွိေတာ့ဘူး၊ ေမာင္ႏွမ ၄ ေယာက္႐ွိတယ္။ သူက အငယ္ဆံုး၊ စာအရမ္းေတာ္တယ္၊အထက္ တန္းကုိ ဂုဏ္ထူးအမ်ားႀကီးနဲ႕ ၁၉၉၃ က ေအာင္တယ္၊ အခုကိစၥအေပၚ သူ႕မိသားစုကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ ေႏွာင္တာအခုထိ မရွိေသးဘူး၊ သူ႕အိမ္၀န္းက်င္မွာေတာ့ ေထာက္လွမ္းေရးေတြအခ်ိန္ျပည့္ဘဲ”

သွ်မ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ေက်ာက္မဲဇာတိ ဗိုလ္မႉးစိုင္းသိန္း၀င္းသည္ တပ္မေတာ္ နည္းပညာသကၠသိုလ္ေက်ာင္းျပီး သည့္အျပင္ ႐ု႐ွားမွ ဒံုးပံ် အင္ဂ်င္ဆိုင္ရာဘဲြ႕လည္းရ႐ွိခဲ့သည္။ မေကြးတိုင္း ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ စစ္လက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရးစက္႐ုံ ဒု စက္႐ုံမႉးတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ စစ္သက္ ၁၅ ႏွစ္တာ၀န္ထမ္းကာ ယခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလက ထိပ္တန္း လွ်ဳိ႕၀ွက္ စာတမ္းႏွင့္ အတူ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းဆိုင္ရာ သက္ေသ ပစၥည္းမ်ားယူေဆာင္၍ ျပည္ပသို႕ တိမ္းေ႐ွာင္ခိုလႈံခဲ့သည္။

သွ်မ္းျပည္ (ေျမာက္ပိုင္း) ၌ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ သင္တန္းပို႔ခ်

ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းဆိုင္ရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သွ်မ္းျပည္ (ေျမာက္ပုိင္း) မူစယ္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမတြင္ ေမလ ကုန္ပိုင္း၌ ၂ ရက္ၾကာ သင္တန္းပို႔ခ်ခဲ့ေၾကာင္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ႏွင့္ နီးစပ္သူတစ္ဦးက သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္သို႔ ေျပာသည္။
နအဖ ေနျပည္ေတာ္၏ဗဟိုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္မွ ဦးစီးက်င္းပသည့္ အဆိုပါ သင္တန္းတြင္ မူစယ္ ခရိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲမွ သင္တန္းသား ၃၀ ဦးခန္႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

မူစယ္ခရိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕နယ္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲကို ခရိုင္ဥကၠ႒ ဦးခ်ိဳေအး ၿမိဳ႕နယ္ ဥကၠ႒ ဦးအုန္းျမင့္ တို႔အပါအ၀င္ လူ ၃၀ ဦးျဖင့္ ေမလ ၂၃ ရက္ေန႔က ဖြဲ႔စည္းခဲ့ရာ အဆိုပါ အဖြဲ႔၀င္မ်ား သင္တန္းတက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

“သင္တန္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြေပးသြားပါတယ္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔အေနနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အမ်ား ႀကီးရိွပါတယ္”

“ဒီအထဲက ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခံရတဲ့ လြတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူ႔သေဘာက် လုပ္ခြင့္ေပး ထားတာေတြရိွပါတယ္”

“ဥပမာ အမတ္တစ္ဦးဦးက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျပဳတ္က်သြားလို႔ရိွရင္ ေကာ္မရွင္ကေနၿပီး သူ႔စိတ္ႀကိုက္လူကို တင္ေျမႇာက္ႏိုင္တယ္၊ လူထုမႀကိဳက္လည္း ေကာ္မရွင္ကို ျပန္တရားစြဲဆိုပိုင္ခြင့္ မရိွဘူး ဒါမ်ိဳးေတြေပါ႔” ဟု နီးစပ္သူက ဆိုသည္။

မူစယ္ခရိုင္ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲတြင္ ခရိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕နယ္ အဖြဲ႔ခြဲ၀င္ ၁၅ ဦးစီပါ၀င္ကာ ၄ႏွစ္ သက္တမ္းရိွမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရး ပညာေရး ေျမစာရင္း ဥပေဒ စည္ပင္ စီမံကိန္း စသည့္ ႒ာနဆိုင္ရာ၀န္ထမ္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္း ထားေၾကာင္း သိရသည္။

သွ်မ္းျပည္ (ေျမာက္ပိုင္း) အတြင္းရိွ ကြမ္းလံု ႏွင့္ ေလာက္ကိုင္ခရိုင္မ်ား (လူအင္အား 40 လားရႈိးသို႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆိုင္ရာသင္တန္းသြားျပီး ေမ 27 ကိုးကန္႕ေဒသသို႕ျပန္လည္ေရာက္ရွိ) တြင္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲမ်ား ဖြဲ႔စည္းၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ သင္တန္းေပးၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ကမၻာ့ဖလားသီခ်င္း ဗီဒီယိုတြင္ ျမန္မာ ၂ ဦးပါဝင္

ယခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဖလား ၿပိဳင္ပြဲ၏ တရား၀င္ သီခ်င္း “Waka Waka” (This Time for Africa) ကို သုံးဘက္ျမင္ ရုပ္ႂကြ ဗီဒီယုိ အျဖစ္ ရိုက္ကူးရာတြင္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ တဦး၏ “က်မတို႔က အာဖရိက ကပါ” ဟူသည့္ ျမန္မာ ဘာသာျဖင့္ ေျပာၾကားခ်က္ ကိုလည္း ထည့္သြင္း ရိုက္ကူးထားသည္။

ကမၻာ့ဖလားသီခ်င္း Waka Waka ဗီဒီယုိတြင္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး တဦးလည္း ဤသို႔ ပါဝင္ကျပသည္

ေတာင္အာဖရိက တီး၀ိုင္း Freshlyground ျဖင့္ ယင္းသီခ်င္းကို နာမည္ေက်ာ္ အဆိုေတာ္ Shakira က သီဆိုထားၿပီး ရုိက္ကူးသည့္ အစီအစဥ္ကို Youtube တြင္ ၾကည့္ရႈႏိုင္သည္။

ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ ၂ ဦးက ကမာၻေပၚရွိ ႏိုင္ငံ အသီးသီးမွ ႏိုင္ငံသား မ်ားႏွင့္အတူ ပါ၀င္ သရုပ္ေဆာင္ ထားၿပီး ကိုယ္ပိုင္ ဘာသာ စကားျဖင့္ "We're all Africa” ဟု ေျပာၾကားရာတြင္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးငယ္ တဦး၏ ေျပာၾကားခ်က္ ကိုလည္း ထည့္သြင္း ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
“အရမ္းကို စိတ္လႈပ္ရွားမိပါတယ္၊ အေတြ ႔အႀကဳံေကာင္း တခုပါပဲ။ သုံးဘက္ျမင္ ရုပ္ႂကြနဲ႔ က်မရဲ႕ ပထမဆုံးေသာ ဗီဒီယိုပါဘဲ”ဟု Shakiraက ဆိုသည္။

ပါ၀င္ သရုပ္ေဆာင္ၾက သူမ်ားကလည္း ယင္းရုပ္သံတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ရသည့္ အတြက္ ၀မ္းေျမာက္ ဂုဏ္ယူေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။

ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံသား အဆိုေတာ္ျဖင့္ ယင္းသီခ်င္းကို ဂုဏ္ယူစြာ သီဆိုခ်င္ေသာ္လည္း ကမာၻ႔ေဘာလုံး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (FIFA) က လက္တင္ အေမရိက အဆုိေတာ္ Shakiraကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံသား ေ၀ဖန္သူ အမ်ားစုက မေက် မနပ္ ျဖစ္လ်က္ရွိသည္။

FIFA ဥကၠ႒ ဆပ္ ဘလတၱာက “ပရိသတ္ေတြက ကမၻာ့ဖလားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အမွတ္တံဆိပ္ေတြကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကသလိုပဲ၊ ကမၻာ့ ဖလားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရား၀င္ သတ္မွတ္ေပးမယ့္ သီခ်င္းေတြကိုလည္း ေစာင့္ေနၾကတယ္။ ဒါဟာ ကမၻာ့ စိတ္အလႈပ္ အရွားဆုံး အားကစားၿပိဳင္ပြဲ အမွတ္အသားရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုပါ” ဟု ဆိုသည္။

ပရိသတ္ အမ်ားစုက အဆိုပါ သီခ်င္းကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ျခင္း မရွိၾက သကဲ့သုိ႔ သီဆိုသည့္ Shakira ကလည္း ညိႇဳ႕အား ျပင္းထန္ လြန္းေၾကာင္း ေ၀ဖန္ ျပစ္တင္မႈမ်ား ရွိသည္။

Waka Waka သီခ်င္း၏ သံၿပိဳင္ သီဆိုရသည့္ အပုိဒ္သည္ ကင္မရြန္း ႏိုင္ငံ၏ စစ္ခ်ီေတး သီခ်င္းကို ယူထား ေၾကာင္းလည္း FIFA ၏ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာ ေပၚတြင္ ေရးသား ထားသည္။

Waka Waka ကို ထုတ္လြင့္ ခဲ့သည့္ အခ်ိန္မွာ အနည္းငယ္ ေနာက္က် သျဖင့္ ကမၻာ့ ဖလားကို စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ ၾကသူမ်ားႏွင့္ ကိုကာကုိလာ ကဲ့သုိ႔ေသာ စီးပြားေရး ကုမၸဏီမ်ားက အဆိုေတာ္ Knaan ၏ Wavin' Flag သီခ်င္းျဖင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ေၾကာ္ျငာခဲ့ၾကသည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း Wavin' Flag သီခ်င္းမွာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ကမၻာ့ ဖလား ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲအတြက္ တရား၀င္ သီခ်င္းျဖစ္မလာခဲ့ေခ်။

“Waka Wakaမွာ အာဖရိကကို ျပတဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ အ၀တ္မပါတဲ့ လူရိုင္းေတြကို ျပၿပီး ဥေရာပတိုက္ကို ျပတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်က်နန ၀တ္စား ထားတဲ့သူေတြကို ျပထားေတာ့ ဒီသီခ်င္းက လူသားအခ်င္းခ်င္း နည္းနည္း ခြဲျခားထားသလိုပဲ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ ကေတာ့ Knaanရဲ႕Wavin' Flag သီခ်င္းကို ပိုႀကိဳက္တယ္” ဟု ယင္းသီခ်င္းကို ၾကည့္ရႈခဲ့သူ ျမန္မာေက်ာင္းသား တဦးက ဆိုသည္။

ပရိသတ္တခ်ိဳ႕က အာဖရိကႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္သည့္ Wavin' Flag ေတးသီခ်င္းကို ပိုမိုႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကေသာ္လည္း ယင္းသီခ်င္းမွာ ႏိုင္ငံေရး သီခ်င္းဆန္ေၾကာင္း၊ Waka Wakaကို သီဆုိရသည္မွာ လြယ္ကူၿပီး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ သီဆိုႏိုင္ေၾကာင္း ေဝဖန္သူ တခ်ိဳ႕က ေျပာသည္။

လာမည့္ ေသာၾကာေန႔တြင္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ ဂ်ိဳဟန္နက္စဘတ္ၿမိဳ႕ ေအာ္လန္ဒို ေဘာလုံးကြင္းတြင္ က်င္းပမည့္ ကမာၻ႔ ဖလား ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနား၌ သီဆိုေျဖေဖ်ာ္မည့္ Shakira ၏ အစီအစဥ္ကို ၾကည့္ရႈရန္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားတို႔ ေစာင့္ေမွ်ာ္လ်က္ ရွိၾကသည္။

လူေပါင္း ၄၀၀၀၀ ခန္႔ဆန္႔ေသာ အဆုိပါ ေဘာလုံးကြင္း အတြက္ လက္မွတ္မ်ားမွာ ေရာင္းခ်ၿပီးၿပီျဖစ္သည္။

၁၉၉၈ ခုႏွစ္ကမၻာ့ဖလား ၿပိဳင္ပြဲတြင္ အဆိုေတာ္ ရစ္ကီမာတင္၏ “La Copa de la Vida” သီခ်င္းသည္ ျမန္မာ ပရိသတ္မ်ား အၾကား လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့သည္။

ႀကံ့ဖြံ႕အသင္းဆိုင္းဘုတ္မ်ား ျဖဳတ္ခ်

ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး အသင္း (ႀကံ့ဖြံ႔) က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္ ရုံးခြဲတခ်ိဳ႕သည္ ၎တို႔၏ ဆိုင္းဘုတ္မ်ားကို ယေန႔ ျဖဳတ္ခ် ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

တာေမြ၊ မဂၤလာေတာင္ညြန္႔၊ အလုံ၊ ေက်ာက္တံတားႏွင့္ ရန္ကင္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ရုံးမ်ားတြင္ တပ္ဆင္ထားေသာ ဆိုင္းဘုတ္မ်ားကို ျဖဳတ္ခ်ေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားက ဆိုသည္။

ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ ႀကံ့ဖြံ႕ရံုးဆုိင္းဘုတ္ မျဖဳတ္မီပံုႏွင့္ ယေန႔ျဖဳတ္ၿပီးသြားသည့္ပံုကို ဤသို႔ယွဥ္၍ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္သည္ (ဓာတ္ပံု - ဧရာဝတီ)

ဧၿပီလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ႀကံံ့ဖြ႔ံအသင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ေသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္၊ တျခားေသာ ၀န္ႀကီး ၂၆ ဦးႏွင့္ စစ္တပ္မွ အရာရွိတို႔စုစည္းကာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ ႀကံ့ဖြ႔ံ ပါတီကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ ဆုိင္းဘုတ္ျဖဳတ္ခ်ျခင္းမွာ ႀကံ့ဖြ႔ံ အသင္းကို ႏိုင္ငံေရး ပါတီအျဖစ္သုိ႔ လုံးလုံးလ်ားလ်ား အသြင္ေျပာင္းလဲျခင္း ဟုတ္၊ မဟုတ္ ကိုမူ မသိရွိရေသးေပ။

ႀကံ့ဖြံ႔သည္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ၿပီး စတင္ ဖြဲ႔စည္းစဥ္က ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သက္ဟု ဆိုခဲ့ေသာ္ လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ နအဖ၏ ႏိုင္ငံေရးမူဝါဒမ်ားကို အေကာင္ အထည္ ေဖာ္လာခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

ကြမ္းၿခံကုန္း ဓားျပမႈ KNU ႏွင့္ ပတ္သက္ျခင္း မရွိဟု ျငင္းဆို

ရန္ကုန္တုိင္း၊ ကြမ္းၿခံကုန္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဒရယ္လူး ေက်းရြာတြင္ ဓားျပတိုက္မႈႏွင့္ ဆက္စပ္၍ စြပ္စြဲ ဖမ္းဆီးခံရ သူမ်ားသည္ ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU) တပ္ဖြဲ႔ႏွင့္ ပတ္သက္ျခင္း မရွိေၾကာင္း KNU က ျငင္းဆိုလိုက္သည္။

ဇြန္လ ၄ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ ရဲခ်ဳပ္႐ံုး အစည္းအေ၀းခန္းမ၌ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ဓားျပတိုက္ခဲ့ေသာ အဖြဲ႔မွာ KNU အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ရဲခ်ဳပ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ခင္ရီ၏ စြပ္စြဲခ်က္ကုိ ယခုကဲ့သို႔ ျငင္းဆို လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
KNU တြဲဖက္ အတြင္းေရးမႉး (၁) ဗုိလ္မႉး ဖဒို ေစာလွေငြက “KNU အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းသည္ ျဖစ္ေစ မေဟာင္းသည္ျဖစ္ေစ ရွင္းရွင္း ေျပာရရင္ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ မရွိတဲ့ လူေတြပဲလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ သူတို႔ (KNU) အေဟာင္းတုန္းကလည္း က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ပတ္သက္တာမွ မဟုတ္တာ” ဟု ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

စစ္အစိုးရက KNU အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းဟု သံုးျခင္းသည္ တစံုတခု ျဖစ္ပြားခဲ့ပါက လိုအပ္လွ်င္လိုအပ္သလို အသံုးခ်ႏိုင္ရန္ အမည္တပ္ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖဒို ေစာလွေငြက ဆိုသည္။

မသကၤာမႈျဖင့္ အဖမ္းခံရသူမ်ားမွာ ဦးဆန္း၊ ဦးေသာင္းလြင္ (ခ) ေဆးလံုး၊ ဦးေအးလြင္ႏွင့္ ဦးခင္းေမာင္၀င္း တို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ မသကၤာသူ တဦးမွာမူ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔ထုတ္ အစိုးရ သတင္းစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

ရဲခ်ဳပ္ ခင္ရီက “ခင္ေမာင္၀င္းနဲ႔ လြတ္ေျမာက္ေနတဲ့ ေအးသန္းတို႔ဟာ KNU အၾကမ္းဖက္ ေသာင္းက်န္းသူ တပ္မဟာ (၁) လက္ေအာက္ခံ ဗိုလ္ေမာင္နီရဲ႕ တပ္ခြဲက တပ္ဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းေတြျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေျပာေၾကာင္း စစ္အစိုးရ သတင္းစာတြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္။

ဖဒို ေစာလွေငြကမူ “က်ေနာ္တို႔ အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ စပ္ဆက္ၿပီး မရွိေတာ့တဲ့ လူေတြဟာ သူတို႔ (စစ္အစိုးရ) နဲ႔ပဲ ပတ္သက္တာ။ ဘာျဖစ္လို႔ သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္တာလဲ ဆိုရင္ သူတို႔ မ်က္စိေအာက္မွာ သူတို႔ရဲ႕ မွတ္ပံုတင္နဲ႔ ေနေနတဲ့ လူေတြမို႔လို႔ပဲ” ဟု ဆိုသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ေမလ ၁၆ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ဒရယ္လူးရြာေန ေဒၚသိန္းျမင့္ အိမ္၌ ဓားျပတိုက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ျပန္လည္ခုခံေသာေၾကာင့္ ရြာသား ၃ ဦး ေသဆံုးၿပီး ၁၂ ဦး ဒဏ္ရာ ရရွိခဲ့ကာ က်ပ္ေငြ ၁၃ သိန္းႏွင့္ ေရႊလက္စြပ္ တကြင္း ဆံုးရႈံးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

မသကၤာမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရေသာ ဦးဆန္းက ဓားျပတိုက္မႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္ဟု ထြက္ဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆက္စပ္ ပါ၀င္သူမ်ားကုိ လိုက္လံ ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဖမ္းခံရသူမ်ားထဲမွ တခ်ဳိ႕သည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း အလင္း၀င္ခဲ့ၾကသူမ်ားႏွင့္ ယခင္က ဓားျပတိုက္မႈျဖင့္ ေထာင္က်ဖူးသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း အစိုးရ သတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ျပင္ ေမလ ၆ ရက္ေန႔က ပဲခူးတိုင္း ေရႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ကားအတြင္း ဝွက္၍ သယ္ယူလာေသာ လက္နက္မ်ား ဖမ္းမိသည့္ ကိစၥတြင္လည္း KNU ႏွင့္ ကရင္ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (KNLA) ကိုလည္း ရဲခ်ဳပ္ ခင္ရီက ထည့္သြင္း စြပ္စြဲထားေသးသည္။

ကားအတြင္း ဝွက္၍ လက္နက္ မ်ိဳးစံု ၇ လက္ႏွင့္ က်ည္ဆန္ကဲ့သို႔ေသာ ဆက္စပ္ပစၥည္း ၁၂ မ်ိဳးကို ဖမ္းဆီးရမိသည္ဟု ရဲခ်ဳပ္ ခင္ရီက ေျပာသြားသည္။

စစ္အစိုးရသည္ ျမန္မာျပည္အတြင္း၌ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈႏွင့္ ပစ္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အခါတိုင္း နယ္စပ္ အေျခစိုက္ လက္ နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၏ လက္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း စြပ္စြဲေလ့ရွိသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ သႀကၤန္ ကာလအတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈ၌ ျပည္ပအေျခစိုက္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) (NLD -LA) ႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ တပ္ဦး (ABSDF) တို႔ကို စစ္အစိုးရက စြပ္စြဲခဲ့သည္။

စစ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ တျခားေသာ မႈခင္း တခ်ဳိ႕ကို စံုစမ္း ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္ ဆိုေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စိမ္းလဲ့ကန္သာလမ္းရွိ ေနအိမ္တခုတြင္ ငါးေလာင္းၿပိဳင္ လူသတ္မႈကုိ ယေန႔အထိ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေပ။

သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ငါးေလာင္းၿပိဳင္ ေသဆံုးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရဲခ်ဳပ္ခင္ရီက စံုစမ္းေနဆဲ ျဖစ္သည္ဟုသာ ေျဖၾကားေၾကာင္း တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ျပည္တြင္း စာနယ္ဇင္းသမား တဦးက ေျပာသည္။

မယ္လစခန္းတြင္ ကာလဝမ္းေရာဂါသည္ တုိးပြားလာ

ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၆ဝ အကြာရွိ မယ္လဒုကၡသည္စခန္းတြင္ “ကာလဝမ္းေရာဂါ” ျဖစ္သူ ၁၁ ရက္အတြင္း ၄ ဆေက်ာ္ တိုးပြားလာရာ ၃၁ ဦး ရွိသြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း စခန္းတြင္းေဆး႐ုံမွ စံုစမ္းသိရွိရသည္။

ဝမ္းေလွွ်ာဝမ္းပ်က္သျဖင့္ ယခင္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ စခန္းအတြင္းရွိ Aide Medical International (AMI) ေဆး႐ုံသို႔ ေရာက္ရွိလာသူ လူနာ ၇ ဦး ၏ မစင္နမူနာမ်ားကို မဲေဆာက္ေဆး႐ုံသို႔ ေပးပို႔စစ္ေဆးေစခဲ့ၿပီးေနာက္ “ကာလဝမ္းေရာဂါ” ခံစားေနရေၾကာင္း ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။
ယင္းရက္ေနာက္ပိုင္း ဝမ္းေလွွ်ာလူနာမ်ား AMI ေဆး႐ုံသို႔ ေန႔စဥ္ေရာက္ရွိလာရာ ယမန္ေန႔အထိ စုစုေပါင္း ၆၄ ဦး ရွိသြားခဲ့ၿပီး ၎တို႔၏ မစင္မ်ားကိုလည္း မဲေဆာက္ေဆး႐ုံၾကီးသို႔ ေပးပို႔စစ္ေဆးၿပီး ၃၁ ဦးသည္ ကာလဝမ္းေရာဂါ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ထပ္မံအတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့သည္။ က်န္ ၃၃ ဦးမွာမူ အေျဖမရေသးေၾကာင္း AMI ေဆး႐ုံအုပ္ထံမွ သိရသည္။

မဲေဆာက္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းတာဝန္ခံ ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ကလည္း ကာလဝမ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းသည္ ယင္လံုအိမ္သာ မသံုးစြဲႏိုင္မႈ၊ မသန္႔ရွင္းေသာ ေရကို ေသာက္သံုးျခင္းႏွင့္ မလတ္ဆတ္သည့္ အသီးအရြက္မ်ားကို စားသံုးျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

“အဓိက ကေတာ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေရနဲ႔ အိမ္သာေတြ လံုလံုေလာက္ေလာက္ရွိဘို႔နဲ႔ မလတ္ဆတ္တဲ့ အစားအစာေတြ မစားၾကဖို႔ေပါ့ေနာ္။ အခုျဖစ္တာလည္း အဲဒါေတြက ျဖစ္တာပဲေလ” ဟု သူက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

မယ္လ ဒုကၡသည္စခန္းရွိ ရပ္ကြက္ ၂၂ ခုအနက္ ၆ ခုတြင္ ေရာဂါျဖစ္ေနၿပီး C.1 (B)၊ C. 3 (B)၊ C.3 (A)၊ C.1 (A) တို႔တြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး B.2၊ B.5 ရပ္ကြက္ ၂ ခုတြင္မူ အနည္းစု ျဖစ္သည္။

ကာလဝမ္းေရာဂါျဖစ္သူ ၃၁ ဦးအား AMI ေဆး႐ုံ ကူးဆက္ေရာဂါ ကုသေရးဌာနတြင္ သီးသန္႔စီခြဲ၍ ကုသေပးေနၿပီး အေျဖမသိရေသးသူ ၃၃ ဦးကိုမူ သူတို႔၏ ေနအိမ္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ကုသေပးေနေၾကာင္း AMI ေဆး႐ုံအုပ္ ေစာေနစဲန္က ေျပာသည္။

“ပထမအခ်က္က သူတို႔ေသာက္သံုးေနတဲ့ ေရတြင္းေတြက ေရေတြကို စစ္ၾကည့္ေတာ့ အဲဒီမွာ ကာလဝမ္းေရာဂါပိုးေတြ ေတြ႔တယ္။ အမွည့္လြန္တဲ့ သရက္သီးတို႔ ၾကက္ေမာက္သီးတို႔ တျခား ရက္လြန္ ဟင္းသီး၊ ဟင္းရြက္ေတြမွာလည္း ေတြ႔ရတယ္” ဟု သူက မဇၥ်ိမကိုေျပာသည္။

Aide Medical International (AMI) သည္ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ ႏုိင္ငံတကာ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔စည္းတခုျဖစ္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္းရွိ မယ္လ၊ ႏို႔ဖိုး၊ အုန္းဖ်ံ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည္။

မယ္လစခန္းတြင္ အိမ္ ၃ လံုးလ်င္ ယင္လံု (ေရသံုး) အိမ္သာ ၁ လံုးႏႈန္းသာရွိၿပီး ေရမသံုးသည့္ အိမ္သာမ်ားလည္း အသံုးျပဳေနၾကေၾကာင္း သိရသည္။

“တခ်ဳိ႕ေတြၾကေတာ့ အိမ္သာတလံုးတည္း စုမတက္ခ်င္ဘူး။ ေနရာကက်ဥ္းေတာ့ အိမ္ေအာက္မွာပဲ က်င္းတူးၿပီး ေရေလာင္းအိမ္သာမဟုတ္တဲ့ ဟာေတြ အသံုးျပဳၾကတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာက ေရကလည္း မလံုေလာက္ဘူး။ လက္နဲ႔တူးတဲ့တြင္းေတြက ေရေတြသံုးေတာ့ အဲဒီေရေတြထဲမွာ ပိုးေတြေတြ႔ရတယ္” ဟု ေစာေနစဲန္က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

ယခုအခါ ပိုးေတြ႔ရသည့္ ေရတြင္းမ်ားကို အသံုးမျပဳရန္ ခ်ိတ္ပိတ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။

ဝမ္းေရာဂါ စတင္ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွစ၍ စခန္းတာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ AMI ဝန္ထမ္းမ်ားက မသန္႔ရွင္းေသာေရမ်ား မေသာက္သံုးရန္၊ မသန္႔ရွင္းေသာ သစ္သီး သစ္ဥမ်ား မစားရန္ႏွင့္ အိမ္သာတက္ၿပီးလွ်င္ လက္ေဆးၾကရန္ ရက္ကြက္အလိုက္ လိုက္လံ၍ တိုက္တြန္းေနသည္ဟု သိရသည္။

အိမ္သာႏွင့္ ေရတြင္း ေရကန္မ်ားကို ပိုးသတ္ေဆးမ်ား လိုက္ဖ်န္းၾကၿပီး မသန္႔ရွင္းသည့္ ဟင္းသီး၊ ဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ သစ္သီးမ်ားကိုလည္း မေရာင္းခ်ရန္ တားျမစ္ထားေၾကာင္း စခန္းေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ေစာထြန္းထြန္းက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

မယ္လစခန္းထဲ၌ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ ယခုကဲ့သို႔ ကာလဝမ္းေရာဂါမ်ဳိး တၾကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ္လည္း ေသဆံုးသူ မရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မယ္လဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာသည့္ ကရင္အမ်ားစု ျဖစ္သည့္ ဒုကၡသည္မ်ား ေနထိုင္ၾကၿပီး ယခုႏွစ္မတ္လအထိ စုစုေပါင္း ၄ ေသာင္းခန္႔ ရွိသည္ဟု ဒုကၡသည္မ်ားကို အကူညီေပးေနေသာ TBBC အဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္ထားသည္။

ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္း ၉ ခုသို႔ ေရာက္ရွိေနေသာ ဒုကၡသည္ေပါင္းမွာ ၂ဝ၁ဝ မတ္လအထိ ၁၄ဝဝဝဝ ဦးခန္႔ရွိေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႔က ဆိုသည္။

ေဆးခန္းအခ်ဳိ႔ HIV/AIDS မရွိေၾကာင္း လက္မွတ္ အတုမ်ား ထုတ္ေပးေန

အခ်ိဳ႕ေသာ ေဆးခန္း မ်ားသည္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ / ေအအိုင္ဒီအက္စ္ မရွိေၾကာင္း လက္မွတ္ အတုမ်ား ထုတ္ေပး ေနေၾကာင္း Marie Stopes International (Myanmar) မွ ေျပာ သည္။ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ / ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖစ္လွ်င္ အျပစ္တင္ ခံရျခင္း မ်ားႏွင့္ သိကၡာ က်မႈ အျဖစ္ လူမႈ ပတ္၀န္းက်င္ သတ္မွတ္ မႈမ်ားေၾကာင့္ ယင္းကဲသို႔ လိမ္လည္မႈမ်ား မ်ားျပား လာေနသည္။ မဂၤလာ ေဆာင္ရန္ အတြက္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ / ေအအိုင္ဒီအက္စ္ မရွိ ေၾကာင္း လိမ္ညာ မႈမ်ားႏွင့္ သမီးရည္း စားခ်င္း လိမ္ညာ ဆက္ဆံ ျခင္းမ်ားသည္ ကာယကံရွင္ တို႔ႏွင့္ ၎တို႔၏ လူမႈအဖြဲ႕ အစည္း အတြက္ ထိခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ ေစၿပီး ေရာဂါ ဘယ ျပန္႔ပြား မႈမ်ား ျဖစ္ ေပၚေစသည္။
"လက္မွတ္ အတု အတြက္ ကြၽန္ ေတာ္တို႔ကို လာညိႇ တာေတြ ရွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မလုပ္ေပး ခဲ႔ဘူး။ ဒါေတြဟာ ခြဲ ျခား ဆက္ဆံမႈေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုး က်ိဳးေတြပဲ"ဟု ေဒါက္တာ စစ္ႏိုင္က ေျပာသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ သူမ်ားသည္ ေရာဂါ မရွိသည့္တိုင္ ၎၏ ထိမ္းျမားမႈ အတြက္ သို႔မဟုတ္ သမီး ရည္းစားခ်င္း ယံုၾကည္မႈ သက္ေသ အတြက္ ေရာဂါ ကင္းရွင္းေၾကာင္း လက္မွတ္ အတုမ်ား ကို လိမ္လည္ ျပဳလုပ္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္း အတြက္ လက္မွတ္ အတု ျပဳလုပ္ေပးသည့္ ေဆးခန္းမ်ား တြင္ တာ၀န္ရွိၿပီး က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ လူမႈ ဆိုးက်ိဳးမ်ား မျဖစ္ေပၚရန္ အတြက္ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းမ်ား ပါ၀င္ပတ္ သက္ျခင္းကို ေရွာင္ရွားရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။

"အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ကေတာ့ ဒီေခတ္မွာ ကိုယ့္ဘ၀ အတြက္ ေရြးခ်ယ္မယ့္လူ တစ္ယာက္ကို ေအ့ဒ္စ္ ေရာဂါ စစ္ေဆး ေစခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ႔ ကြၽန္မတို႔ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမွာ ဒီလို လုပ္ဖို႔က အယံု အၾကည္ ကင္းမဲ့မႈ အျဖစ္ အိမ္ေထာင္ေရး ၿပိဳကြဲဖို႔က အေလးသာ ေနဆဲပဲ" ဟု အက်ဳိးေဆာင္ လုပ္ငန္းလုပ္ ကိုင္သူ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးက ေျပာသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ယင္းကဲ႔သို႔ ေသာ ေအ့ဒ္စ္ေရာဂါ ကင္းရွင္းေၾကာင္း လက္မွတ္ အတု လုပ္ေဆာင္မႈ အမ်ား အျပားရွိ ေနၿပီး ယင္းသို႔ ျဖစ္ရျခင္းသည္ ႏွိမ့္ခ်ခြဲျခား ဖယ္ၾကဥ္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေဆးပညာ အသိုင္း အ၀ိုင္းမွ ယူဆ ထားၾကေၾကာင္း ရန္ကုန္တုိင္း(မ္) ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။

ရန္ပံုေငြ အတြက္ ႐ုပ္ရွင္ အႏုပညာရွင္ေတြ ဗီဒီယို ဇာတ္ကား ေျခာက္ကား ႐ုိက္ကူး

၀ကၤဘာလမ္းမွာ တည္ရွိတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ သမိုင္း ျပတိုက္ နဲ႔ ႐ုပ္ရွင္ အစည္းအ႐ံုး ခန္းမႀကီး ျပဳျပင္ဖုိ႔ အတြက္ ရန္ပံုေငြ တစ္ရပ္ အေနနဲ႔ ဒါ႐ိုက္တာ ေျခာက္ဦး နဲ႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြ စုစည္းၿပီး ဗီဒီယို ဇာတ္ကား ေျခာက္ကားကို ေမတၱာနဲ႔ ႐ိုက္ကူး ေပးၾကမယ္လုိ႔ သိရ ပါတယ္။ "ျပတိုက္နဲ႔ ခန္းမက သက္တမ္း ၾကာၿပီ ဆိုေတာ့ ယိုယြင္း လာၿပီ။ အမိုးေတြ ကလည္း မလံုေတာ့ တာေၾကာင့္ မိုးယိုတာေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ မိုးရြာလာရင္ ျပတိုက္ထဲက ႐ုပ္ရွင္ ေလာကရဲ႕ သမိုင္း မွတ္တမ္းေတြ ပ်က္စီး ကုန္မွာ စိုးရိမ္တာ ေၾကာင့္ ခုလုိျပင္ဆင္ဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ တာပါ။ ႐ုပ္ရွင္ ေလာက သားေတြ ကလည္း ေမတၱာနဲ႔ ကူညီၾကမွာပါ"လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႐ုပ္ရွင္ အစည္း အ႐ံုး ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့ ဦးျမင့္သိန္းေဖက ေျပာပါတယ္။
ဇာတ္ကား ေျခာက္ကားကို ဒါ႐ိုက္တာ ေျခာက္ဦးမွ တစ္ကားစီ တာ၀န္ယူ ႐ုိက္ကူး ၾကမွာျဖစ္ၿပီး ဒါ႐ိုက္တာ မ်ဳိး ေဇာ္ေအာင္ ႐ိုက္ကူးၿပီး မင္းေမာ္ကြန္း နဲ႔ အိႁႏၵာေက်ာ္ဇင္တုိ႔ ပါ၀င္ထားတဲ့ ဇာတ္ကားတစ္ကားနဲ႔ ဒါ႐ိုက္တာ ဟိန္းေဇာ္႐ုိက္ကူးၿပီး ဟိန္းေ၀ယံနဲ႔ သက္မြန္ျမင့္တုိ႔ ပါ၀င္ထားတဲ့ ဇာတ္ကားႏွစ္ကား ႐ိုက္ကူးၿပီးစီးသြားၿပီလို႔ သိရေၾကာင္း ျမန္မာတိုင္း(မ္) ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပထား ပါသည္။ ေမတၱာနဲ႔ ရန္ပံုေငြ ရွာေဖြေရးမွာ ကူညီသူ ဒါ႐ိုက္တာ တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ မလိခ စိုးထိုက္ေအာင္ ကလည္း "အႏုပညာရွင္ေတြ အားလံုး ကူညီၾက တာပါ။ ႐ိုက္ကူးဖုိ႔ က်န္ေနေသးတဲ့ ဒါ႐ိုက္တာ ေတြက ကြ်န္ေတာ္ရယ္၊ ဒါ႐ိုက္တာ အိအိခိုင္၊ ဒါ႐ိုက္တာ ေဇာ္ျမင့္ဦးနဲ႔ ဒါ႐ိုက္တာ ေအာင္ စိုးဦးတုိ႔ က်န္ပါ ေသးတယ္"လို႔ ဆိုပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား တိုးျမႇင့္ ျဖန္႕ေဝ မည္ဟုဆို

မိုးရာသီ ကာလ ျဖစ္ေသာ္လည္း အခ်ိန္ပိုင္း အလွည့္က် စနစ္ျဖင့္သာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား အသံုးျပဳေန ရေသာ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္၌ ဇြန္လ ဒုတိယပတ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွ စတင္၍ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား တိုးျမႇင့္ ျဖန္႔ေဝ ေပးသြားမည္ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ေပးေရး အဖြဲ႕ အႀကီးတန္း အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ဦး၏ အဆိုအရ သိရသည္။ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕နယ္ ေဒၚၿငိမ္းေက်း ရြာမွ တစ္ဆင့္ သြယ္တန္း ထားေသာ ၂၄ လက္မ ကမ္း လြန္ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕ ပိုက္လိုင္း မ်ားမွာ အလံုႏွင့္ ရြာမ တို႔ရွိ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕သံုး ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုမ်ား အထိ သြယ္တန္း ၿပီးစီးျခင္း၊ ေဒသ အႏွံ႔အျပားတြင္ မိုးရြာသြန္းခဲ့၍ ေရအား လွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ မႈမွာ ျပန္လည္ ျမင့္တက္လာျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ဓာတ္အား ဝင္ေရာက္မႈ ပိုမို မ်ားျပားလာေၾကာင္း ၄င္းက ဆိုသည္။ ပိုက္လိုင္း အသစ္က သြယ္ၿပီး သြားေပမယ့္ ဓာတ္ေငြ႕ မလႊတ္သးဘူး။ ပိုက္လိုင္း အေဟာင္းက ေရးမွာ ေပါက္လိုက္၊ မုဒံုမွာ ေပါက္လိုက္၊ လမိုင္းမွာ ေပါက္လိုက္ျဖစ္ေနတယ္ဟု အမွတ္ (၂) လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား ဝန္ႀကီးဌာန ထံမွ သိရွိရသည္။ ယခုႏွစ္ ပြင့္လင္း ရာသီကာလ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသ အႏွံ႔ အျပားတြင္ အပူခ်ိန္ စံခ်ိန္တင္ ျမင့္မားခဲ့ မႈေၾကာင့္ ေရအား လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း မ်ားတြင္ ထုတ္လုပ္မႈ သိသာစြာ က်ဆင္းခဲ့ၿပီး ေပါင္းေလာင္း ေရအား လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းတြင္ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား ထုတ္ယူရန္ ေရလက္က်န္ ပမာဏမွာ ၂၁ ရက္သာ ရွိေၾကာင္း အမွတ္(၂) လွ်ပ္စစ္ စြမ္းအား ဝန္ႀကီး ဌာနက ေမလ ဆန္းပိုင္းတြင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ား အရ သိရွိရေၾကာင္း The Voice ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။