၇ ဇူလိုင္ အထိမ္းအမွတ္ ျပည္တြင္း၌ စာျဖန္႔

ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဗကသ) ႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈ ေကာ္မတီတုိ႔က ဗကသ ၿဖဳိခြင္းခံရသည့္ ၇ ဇူလုိင္ အထိမ္းအမွတ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိ ျပည္တြင္း၌ ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။

ဒိုင္းနမိုက္ျဖင့္ ၿဖိဳခြဲမခံရမီက ေတြ႕ျမင္ရေသာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ အေဆာက္အအုံ

စစ္အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈ ေကာ္မတီ (ရန္ကုန္) မွ ကုိေအာင္ကလည္း “၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္း စစ္အစုိးရ တက္လာၿပီးေနာက္ပုိင္း ဗကသကုိ ၿဖဳိခြဲခဲ့တယ္။ လက္ရွိအေနအထားမွာ ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြ ျပန္လည္ ေပၚေပါက္လာဖုိ႔ လုိတယ္။ ဒါဟာ ေက်ာင္းသားေတြ ရသင့္ရထုိက္တဲ့ အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္ ဆုိတာကုိ ဒီေန႔မွာ ႏႈိးေဆာ္ တဲ့စာေတြ က်ေနာ္တုိ႔ ျဖန္႔တယ္” ဟု ဧရာ၀တီသုိ႔ ေျပာသည္။

“ျပည္တြင္း ဗကသ က ကုိဇာနည္ ဦးေဆာင္ၿပီး ရန္ကုန္မွာ လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ၊ ပုိ႔စကတ္ေတြ ျဖန္႔ေ၀တယ္။ ေနာက္ၿပီး စာတုိက္ကေနတဆင့္ ျဖန္႔ေ၀တာေတြလည္း လုပ္တယ္”ဟု မဲေဆာက္အေျခစုိက္ ဗကသ႐ံုးမွ ကုိေဇာ္ထြန္းက ေျပာသည္။

ျပည္တြင္း ျပည္ပ အဖြဲ႔အစည္း ၁၂ ခု ပူးေပါင္း ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ စစ္အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရး လူထုလႈပ္ရွားမႈ ေကာ္မတီက ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ ဗကသ ၿဖဳိခြဲခံရမႈ သမုိင္းေၾကာင္းႏွင့္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ေရး စသည့္ လႈံ႔ေဆာ္စာမ်ား ျဖန္႔ေ၀ျခင္းျဖစ္သည္။

“စာအိတ္ေပါင္း ၅၀၀ ကုိ စာအိတ္ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ စာတုိက္ပုံး အသီးသီးကေန ပုိ႔တယ္။ လိပ္စာေတြကုိ လမ္းညႊန္ စာအုပ္ေတြကေန ယူတယ္” ဟု ကုိေအာင္က ေျပာျပသည္။

ဒုတိယ ေက်ာင္းသားသပိတ္ အၿပီး ပထမ အႀကိမ္ေျမာက္ ဗမာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ညီလာခံ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၈ ရက္တြင္ ဗကသကုိ စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကသည္။ ပထမဆံုး ဗကသ ဥကၠ႒မွာ ကိုရာရွစ္ျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယ ဥကၠ႒မွာ ကိုေအာင္ဆန္း ျဖစ္သည္။

စစ္အာဏာ သိမ္းမႈကို ဆန္႔က်င္ အံုႂကြခဲ့သည့္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း၏ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီက ပစ္ခတ္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ၿပီး ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္ ၇ ရက္တြင္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ အေဆာက္အအံုကို ဒိုင္းနမိုက္ျဖင့္ ခြဲ၍ ၿဖိဳခ် ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသား သမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္ကုိလည္း ပိတ္ပင္ခဲ့ရာ ယခုအခ်ိန္ထိ ဗကသ သည္ ေျမေအာက္အဖြဲ႔အစည္း အသြင္ျဖင့္ ရပ္တည္ခဲ့ရသည္။

ဗကသသည္ ၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ကိုမင္းကိုႏိုင္၊ ကိုကိုၾကီး၊ ကိုမိုးသီးဇြန္တို႔ ဦးေဆာင္ကာ ဗကသ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေရးႏွင့္ တရား၀င္ရပ္တည္ႏုိင္ေရး ေက်ာင္းသားထု အစည္းအေဝးကုိ သတၱမ ကြန္ဂရက္အျဖစ္ က်င္းပခဲ့ၾကေသးသည္။

သုိ႔ေသာ္ စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ စစ္တပ္က ဒုတိယအႀကိမ္ အာဏာသိမ္းၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဗကသ ေက်ာင္းသား ေခါင္း ေဆာင္တခ်ဳိ႕ ျပည္ပသို႔ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ၾကရၿပီး ျပည္တြင္း၌ က်န္ရွိခဲ့ေသာ ကုိမင္းကုိႏုိင္၊ ကုိကုိႀကီးစသည့္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာလည္း ယခုအခ်ိန္အထိ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ခ့ဲၾကရသည္။

ထုိ႔ေနာက္ မ်ဳိးဆက္သစ္ ဗကသ ေခါင္းေဆာင္ ကုိေက်ာ္ကုိကုိ၊ ကုိဒီၿငိမ္းလင္း တုိ႔မွာလည္း ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ အေရးအခင္း အၿပီးတြင္ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ခံထားၾကရသည္။

ဧရာ၀တီသတင္းေထာက္ မင္းနိူင္သူ ေရးသားသည္။

ဂြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ မလုပ္ႏိုင္သူ မ်ားျပား

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဂြၿမိဳ႕နယ္၌ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ အာဏာပိုင္မ်ားက ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ ျပဳလုပ္ ေပးေန ေသာ္လည္း စရိတ္ မတတ္ႏိုင္သူ ေဒသခံ အမ်ားအျပား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

ဂြၿမိဳ႕နယ္ လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးက အဖြဲ႔ ၂ ဖြဲ႔ခြဲၿပီး ၿမိဳ႕ေပၚႏွင့္ ေက်းရြာမ်ားအထိပါ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္ၿပီးသူမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ မရွိေသးသူမ်ားအတြက္ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ေပးေနေသာ္လည္း ကုန္က်ေငြ က်ပ္ ၁၀၀၀ ကို မတတ္ႏိုင္ျခင္း၊ အလုပ္ခြင္ အခက္အခဲရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လာေရာက္မလုပ္သူ အမ်ားအျပားရွိေနသည္ဟု ေက်းရြာ ရယက လူႀကီးတဦးက ေျပာ သည္။

“ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ဖိုး ၁၀၀၀ လည္း မတတ္ႏိုင္ဘူးတဲ့။ တေနကုန္လာေစာင့္ လုပ္ရမွာဆိုေတာ့ အလုပ္ပ်က္ရင္ ေန႔တြက္ ပိုက္ဆံမရဘူးဆိုၿပီး နယ္ပိုင္းက လူေတြ လာမလုပ္ၾကဘူး။ မွတ္ပံုတင္ လုပ္ရမယ့္ လူစာရင္း တဝက္ေလာက္ က်န္ေနတယ္” ဟု အဆိုပါ ရယက လူႀကီးက ေျပာသည္။

ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ျပား တခုအတြက္ ပံုမွန္ ကုန္က်စရိတ္မွာ က်ပ္ ၄၀၀၀ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္ၾက ေသာ ေၾကာင့္ က်ပ္ ၁၀၀၀ အထိ ေလွ်ာ့ခ်ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားမွာ အေျခခံ လက္လုပ္လက္စားမ်ား ျဖစ္၍ ထို ကုန္က် စရိတ္ ကိုပင္ မတတ္ႏိုင္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။

“တရက္လုပ္ခ ၁၅၀၀ ပဲ ရတာ။ အဲဒီအထဲက ၁၀၀၀ ေပးၿပီး လုပ္ရမယ္၊ အလုပ္လည္း ပ်က္မယ္ဆိုရင္ ထမင္းငတ္႐ံုပဲ”ဟု ကုန္တင္ ကုန္ခ် အလုပ္သမားတဦးက ေျပာသည္။

ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္အျပင္ အသစ္ေရႊ႕ေျပာင္း ေရာက္ရွိလာသူမ်ားအတြက္လည္း ယာယီကတ္ျပားမ်ား ထုတ္ေပးေနၿပီး ထိုကတ္ျဖင့္လည္း မဲေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲတြင္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ သို႔မဟုတ္ ယာယီကတ္ျပား မရွိေသာ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ လူဦးေရ အမ်ားအျပား ရွိေနေသးေၾကာင္း လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး ဝန္ထမ္းတဦးက ေျပာ သည္။

“၂၀၀၈ ခုႏွစ္တုန္းက တခါ ၿမိဳ႕နယ္ေတြကို စီမံခ်က္ခ်ၿပီး လုပ္ေပးရတယ္။ အဲဒီတုန္းကလည္း အခုလိုပဲ လာမလုပ္တဲ့သူ မ်ားတယ္။ လာမလုပ္ေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔က ေနာက္တေနရာကို ေရႊ႕ရေတာ့မယ္”ဟု အဆိုပါ ဝန္ထမ္းက ဆိုသည္။

ဧရာ၀တီသတင္းေထာက္ ကိုေဗဒါ ေရးသားသည္။

ဂက္စ္ေငြက စစ္အစုိးရ ႏ်ဴစီမံကိန္းအတြက္ အေထာက္ကူျပဳဟုု အစီရင္ခံစာ ေျပာ

ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ တိုတယ္လ္ႏွင့္ ရွက္ဗရြန္ ကုမၸဏီတို႔ ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွ စစ္အစိုးရအေနျဖင့္ အျမတ္အစြန္းမ်ားစြာ ရရွိလာခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔၏ ႏ်ဴကလီးယား လွ်ဳိ႕ဝွက္စီမံကိန္းတြင္ အသံုးခ်ႏုိင္သည္ဟု သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ ERI ၏ တနလၤာေန႔ထုတ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။

Earth Rights International - ERI သည္ အေမရိကန္ တရား႐ံုးမ်ားက ယူႏိုကယ္လ္ (ယခု ရွက္ဗရြန္) ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လိုင္း တည္ေဆာက္ရာတြင္ လူသတ္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈ၊ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ၊ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပးရန္ ခုိင္းေစမႈတုိ႔တြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သည္ဟုဆိုကာ တရားစြဲဆိုခဲ့သည့္ အန္ဂ်ီအို အဖြဲ႔ျဖစ္သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ထဲတြင္လည္း ERI က စစ္အစိုးရသည္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွ ရရွိေသာ အျမတ္အစြန္းမ်ားျဖစ္သည့္ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီေသာ ေဒၚလာေငြမ်ားကုိ စကၤာပူႏိုင္ငံရွိ ဘဏ္မ်ားတြင္ လွ်ဳိ႕ဝွက္ဘဏ္အေကာင့္မ်ားဖြင့္၍ ဝွက္ထားခဲ့သည္ဟုလည္း စြပ္စြဲခဲ့ေသးသည္။

တနလၤာေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္သည့္ ERI အစီရင္ခံစာထဲတြင္ စစ္အစိုးရသည္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွ ရရွိေသာ အျမတ္အစြန္းမ်ားအား ႏုိင္ငံေတာ္ ဘတ္ဂ်က္မ်ားတြင္ မထည့္သလို ႏုိင္ငံသားမ်ားအတြက္လည္း အသံုးမျပဳဘဲ စကၤာပူရွိ ဘဏ္မ်ားတြင္ သိမ္းဆည္းထားေၾကာင္း ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္လအတြင္း ေနာ္ေ၀းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ DVB ၏ သတင္းတပုဒ္တြင္ ျမန္မာျပည္တြင္း၌ စစ္အစိုးရ၏ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ စီမံကိန္းတြင္ ပါဝင္လုပ္ကုိင္ခဲ့ရာမွ ျပည္ပသုိ႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာသူ ဗိုလ္မွဴးစုိင္းသိန္းဝင္း၏ တင္ျပခ်က္မ်ားကုိ ကုိးကား၍ စစ္အစိုးရသည္ အထီးက်န္ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံ ေျမာက္ကုိရီးယား၏ ကင္ဂ်ဳံအီး အစိုးရထံမွ ႏ်ဴကလီးယားႏွင့္ ဒံုးက်ည္နည္းပညာမ်ား ရရွိရန္ ႀကိဳးစားေနသည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္ကုိ ရည္ညႊန္း၍ ERI က ေရးသားသည္။

အစီရင္ခံစာထဲတြင္ စစ္အစိုးရသည္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔မွ ရရွိလာေသာ အျမတ္အစြန္းမ်ားအား ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရး က႑မ်ားတြင္ မသံုးစြဲဘဲ အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ အကုန္အက်မ်ားလွေသာ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ကုိ ခ်မွတ္ကာ ေျမာက္ကုိရီးယားႏွင့္ တရားမဝင္ ႏ်ဴကလီးယားေရးရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကုိလည္း ထိခုိက္ေစသည္ဟု ဆိုထားသည္။

ERI သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လုပ္ကုိင္ေနၾကသည့္ ႏုိင္ငံတကာ ကုမၸဏီမ်ားအား ႏွစ္ရွည္လမ်ား တရားစြဲဆိုခဲ့ရာတြင္ ျပဳစုခဲ့သည့္ အခ်က္အလက္ အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ေနာက္ဆံုးေစ်းႏႈန္းမ်ားကုိ ကုိးကား၍ “တိုတယ္လ္၊ ရွက္ဗရြန္ႏွင့္ PTTEP ကုမၸဏီမ်ားက စစ္အစိုးရ က်ဴးလြန္ေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ ဘ႑ာေရး လွ်ဳိ႕ဝွက္မႈ၊ ႏ်ဴကလီးယား ျပန္႔ပြားမႈတုိ႔ကုိ အေထာက္အကူျပဳေနပံု” ဟူသည့္ အစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

စစ္အစိုးရသည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း ျပင္သစ္ တိုတယ္လ္ကုမၸဏီ၊ အေမရိကန္ ရွက္ဗရြန္ကုမၸဏီတို႔ႏွင့္ ဖက္စပ္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္းမ်ားမွေန၍ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံခန္႔ ရရွိခဲ့ရာ တႏွစ္လွ်င္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၄၁၆ သန္းခန္႔ ရရွိခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။

စကၤာပူမွ Overseas Chinese Banking Corporation (OCBC) ႏွင့္ DBS ဘဏ္တို႔ကုိ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔မွ ရရွိေသာ စစ္အစုိးရ၏ ေငြေၾကးမ်ားအား လက္ခံထိန္းသိမ္းေပးထားသည္ဟု ERI က ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ထဲတြင္ စြပ္စြဲခဲ့ရာ ဘဏ္ ၂ ခုလံုးက ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ERI ကမူ ထုိဘဏ္မ်ားသည္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိေသာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ ဘီလီယံႏွင့္ခ်ီေသာ ေငြမ်ားအား လက္ခံထိန္းသိမ္းထားၿပီး စစ္အစိုးရသည္ ထုိေငြမ်ားကုိ ႏ်ဴကလီးယားႏွင့္ ဒံုးက်ည္ စီမံကိန္းမ်ား အပါအဝင္ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားစြာအတြက္ အသံုးခ်ဖြယ္ရာ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။

စစ္အစိုးရကုိ ေပးရသည့္ ေငြပမာဏကုိ တိုတယ္လ္ႏွင့္ ရွက္ဗရြန္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာရန္ ျငင္းဆန္

ERI ၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဖက္ဒေရးရွင္းအဖြဲ႔၊ AFLCIO ၊ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ (AI) ၊ Global Witness ၊ အျခားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားစြာႏွင့္အတူ ကမၻာမွ ေလးစားေလာက္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္သည့္ ေနာ္ေဝ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Kjell Magne Bondevik ၊ အိုင္ယာလန္ သမၼတေဟာင္း Mary Robinson တို႔က တိုတယ္လ္ႏွင့္ ရွက္ဗရြန္ ကုမၸဏီတို႔က စစ္အစိုးရထံ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းအတြက္ ေပးသြင္းရသည့္ ေငြပမာဏကုိ ထုတ္ျပန္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ကုမၸဏီမ်ားက ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကသည္။ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ေပးရသည့္ ေငြပမာဏကုိ ထုတ္ေဖာ္ေျပာသည့္ အေလ့အထ ျဖစ္ေပၚလာမည္ကုိ စုိးရိမ္သျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

“သဘာဝ အရင္းအျမစ္ေတြက ရတဲ့ဝင္ေငြေတြေၾကာင့္ စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ ပုိၿပီး ဆိုးလာႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားေတြေၾကာင့္ အဲဒီကုမၸဏီေတြကို ေငြေၾကးက႑ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္ေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုရတာပါ။ တိုတယ္လ္၊ ရွက္ဗရြန္နဲ႔ PTTEP ကုမၸဏီေတြဟာ အနည္းဆံုး အဲဒီလို ထုတ္ျပန္ေပး႐ံုေလာက္ေတာ့ လုပ္သင့္ပါတယ္။ သူတို႔မွာ လုပ္ႏိုင္စြမ္းလည္း ရွိပါတယ္” ဟု ERI ၏ သုေတသန အဖဲြ႔၀င္ Matthew Smith က ေျပာသည္။

ပိုက္လိုင္းတဝိုက္ ေဒသတြင္ မြန္လူမ်ဳိး ရြာသား ၂ ဦး အသတ္ခံရမႈ

တိုတယ္လ္ႏွင့္ ရွက္ဗရြန္တုိ႔ လုပ္ကုိင္ေနေသာ ဧရိယာ တဝိုက္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား မရွိဟု ဆိုေသာ္လည္း ERI ကမူ ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လိုင္းကုိ ေစာင့္ၾကပ္ရန္ တာဝန္ယူထားသည့္ ေျချမန္တပ္ရင္း ၂၈၂ မွ တပ္သားမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလက ပုိက္လိုင္းအနီးရွိ ေက်းရြာမွ မြန္လူမ်ဳိး ရြာသား ၂ ဦးကို စစ္သားမ်ားက သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

ေျချမန္တပ္ရင္း ၂၈၂ က ရြာသားမ်ားကုိ သတ္ျဖတ္သြားေၾကာင္း ရြာသားတဦးက ERI ကို ေျပာျပခဲ့သည္။

သူက “အမိန္႔ေပးတဲ့ အရာရွိကေတာ့ ဗေလး (ေခၚ) ညီညီစုိးပါ။ သူတို႔က အသတ္ခံရတဲ့ ရြာသား ၂ ေယာက္ကုိ မြန္လက္နက္ကုိင္ေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိတယ္လို႔ သံသယျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးပါတယ္။ တညမွာေတာ့ အဲဒီ့ရြာသား ၂ ေယာက္ကို စစ္တပ္က ဖမ္းဆီးသြားၿပီး ေနာက္ေန႔မွာေတာ့ စစ္သားေတြက ရြာထဲကုိ တြင္းတူးတဲ့ ကိရိယာေတြ ယူဖို႔အတြက္ လာပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ အဖမ္းခံထားရတဲ့ ရြာသား ၂ ေယာက္လံုး အသတ္ခံလိုက္ရတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ သိလိုက္ရပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္းမွစ၍ ယခုႏွစ္ဦးပုိင္းအထိ ERI သည္ စီမံကိန္းေဒသအတြင္း ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း ေစာင့္ၾကပ္ေသာ တပ္သားမ်ားအတြက္ ရြာသားမ်ားအား အတင္းအဓမၼ ေပၚတာထမ္းခုိင္းမႈမ်ားကုိ စစ္တပ္မက ျပဳလုပ္သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရသျဖင့္ စာရင္းျပဳစုခဲ့သည္။

တိုတယ္လ္၏ အထူးနယ္ေျမ တာဝန္ဇုန္တြင္ ေနထုိင္ေသာ ရြာသားတဦးက ERI ကို ေျပာျပရာတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္းက တညေနတြင္ စစ္သား ၂၀ ခန္႔ ဇင္းဘာရြာသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

သူက “စစ္သားေတြ ဘာလုပ္ဖုိ႔ ေရာက္လာတယ္ ဆိုတာကုိေတာ့ မသိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရြာသားတေယာက္ကေတာ့ စစ္သားေတြစားဖို႔ ဆိတ္တေကာင္ အတင္းအေတာင္းခံရလို႔ ေပးလိုက္ရတယ္။ ေနာက္ေန႔ စစ္သားေတြ ျပန္သြားတဲ့အခါ ရြာသားတေယာက္ကုိ ေခၚသြားတယ္။ ေတာလမ္းကေန မိေခ်ာင္းေလာင္းရြာကုိ သြားၾကတာ။ တညၾကာတယ္။ ေနာက္ေန႔က်ေတာ့ သူ႔ကုိ ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္” ဟု ဆိုသည္။

စစ္တပ္က အတင္းအဓမၼ ေပၚတာဆြဲခဲ့ေၾကာင္း ရြာသားတဦးကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔တခုကို ေျပာျပခဲ့သည္။

“၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္း သီးႏွံရိတ္သိမ္းခ်ိန္ေလာက္ကေပါ့။ ခမရ ၄၁၀ က တပ္သား ၂၅ ေယာက္လာက္ ရြာကုိ လာၿပီးေတာ့ ရြာလူႀကီးကုိ ေပၚတာဆြဲဖို႔အတြက္ ရြာသား ၃ ေယာက္ ေပးဖို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒီ ေပၚတာထမ္းသမားေတြဟာ စစ္သားေတြရဲ႕ အထုပ္အပိုးေတြ၊ စားနပ္ရိကၡာေတြကို ထမ္းေပးရတဲ့အျပင္ လမ္းပါ ျပရေသးတယ္။ စစ္သားေတြဟာ လက္နက္ကုိင္ ရန္သူေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ စစ္ေဆးဖို႔ ေတာထဲကို သြားၾကတယ္။ အဲဒီေနရာဟာ တိုတယ္လ္ရဲ႕ ပုိက္လိုင္းနဲ႔ သိပ္မေဝးပါဘူး။ ေပၚတာပါသြားတဲ့ လူေတြ ၅ ရက္ေလာက္ေနမွ ျပန္ေရာက္လာတယ္။ လာတိုင္း ေပၚတာ လာဆြဲေနေတာ့တာပဲ” ဟု သူက ေျပာသည္။

ERI အစီရင္ခံစာထဲတြင္ ဥပေဒကုိ ဆန္႔က်င္၍ အဓမၼ ေျမသိမ္းပိုက္မႈမ်ား အေၾကာင္းလည္း ပါရွိသည္။ ERI ၏ သုေတသန မွတ္တမ္းမ်ားအရ ထုိကဲ့သုိ႔ ေျမသိမ္းမႈမ်ားအား တိုတယ္လ္၏ ေငြေၾကးအကူအညီျဖင့္ ေဒသအာဏာပုိင္မ်ား၏ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး အစီအစဥ္ အစိတ္အပုိင္းတရပ္အေနျဖင့္ သိမ္းယူျခင္းျဖစ္ၿပီး လံုေလာက္ေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေပးမႈမ်ဳိး မရွိဘဲ သိမ္းယူျခင္း ျဖစ္သည္။

ရြာသားမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္အရ အာဏာပုိင္မ်ား၏ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး အစီအစဥ္သည္ ေဒသတြင္း၌ အမွန္တကယ္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ျခင္း မရွိဘဲ မေယာင္ရာ ဆီလူးေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

ဇင္းဘာ ရြာသားတဦးက “သူတို႔က ရြာထဲက ဧရိယာ နည္းနည္းမွာပဲ ရြာသားေတြ စုိက္ပ်ဳိးခြင့္၊ လယ္လုပ္ခြင့္ ေပးတယ္။ ဧရိယာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို သစ္ေတာထိန္းသိမ္းဖို႔၊ သစ္ပင္စိုက္ပ်ဳိးဖုိ႔ဆုိၿပီး သူတို႔ သတ္မွတ္လိုက္တဲ့အထဲမွာ ရြာသားေတြရဲ႕ လယ္ေျမေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါသြားတယ္။ က်ေနာ္သိတဲ့ ရြာသားတေယာက္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ သီဟိုဠ္ေစ့ပင္ စုိက္တဲ့ လယ္ ၆ ဧက ေလာက္ ပါသြားတယ္’’ ဟု ေျပာသည္။

ထိုေဒသရွိ ဆင္းရဲေသာ ရြာသူရြာသားမ်ားသည္ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းအေပၚတြင္ မွီခိုေနၾကရသူမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ သူတို႔၏ လယ္ေျမမ်ား အသိမ္းခံရပါက ႀကီးမားေသာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရလိမ့္မည္ဟု ERI အစီရင္ခံစာက ဆိုသည္။

ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လိုင္း တည္ရွိသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ERI ၏ စနစ္တက် ျပဳလုပ္ထားေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား ထြက္ေပၚလာေနေသာ္လည္း တိုတယ္လ္ႏွင့္ ရွက္ဗရြန္တို႔ကမူ ေခါင္းမာေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ေမလက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ရွက္ဗရြန္၏ ရွယ္ယာပုိင္ရွင္မ်ား ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေဝးတြင္ Global Exchange လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (ရွက္ဗရြန္) အစီအစဥ္၏ ဒါ႐ုိက္တာ Antonia Juhasz သည္ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ကို ကုမၸဏီ၏ လူ႔အခြင့္အေရးလိုက္နာမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အက်ပ္ဆိုက္ေစမည့္ ေမးခြန္းမ်ား ေမးမိသျဖင့္ သူမသည္ အျခားလူ႔အခြင့္အေရး လွႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္အတူ ေထာင္ထဲတြင္ တညတာ ကုန္ဆံုးခဲ့ရသည္။

လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုတယ္လ္၏ အျပဳအမူမ်ားသည္လည္း တိုးတက္လာဖြယ္ မရွိေပ။ တိုတယ္လ္ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ ဘီလ်ံနာ Christope de Margeriem ၏ နယူးစ္ဝိခ္ မဂၢဇင္းႏွင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က အင္တာဗ်ဴးတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း၌ တိုတယ္လ္၏ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကုိ ေဝဖန္ေနသူမ်ားက သူ႔အား ေဒါသထြက္ေစသည္ဟုဆိုကာ ထုိကဲ့သုိ႔ ေဝဖန္သူမ်ားကို ငရဲကုိ သြားၾကဟု အင္တာဗ်ဴးတြင္ ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့သည္။

တိုတယ္လ္ ကုမၸဏီ၏ ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လိုင္း အနီးတဝိုက္ရွိ ေဒသခံမ်ားသာ ထုိစကားကုိ သိရွိလွ်င္ “ငါတို႔ကေတာ့ ငရဲခံေနရတာ ၾကာၿပီ” ဟု တံု႔ျပန္ေျဖဆုိေကာင္း ေျဖဆိုေပလိမ့္မည္။

မဇၩိမသတင္းေထာက္ ေသာမတ္စ္ေမာင္ေရႊ ေရးသားသည္။

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမီးရိႈ႕ရန္ႀကံမႈ သံသယျဖင့္ ကေလးမ်ား အဖမ္းခံရ

ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ စစ္ကိုင္းတိုင္း မံုရြာၿမိဳ႕ရွိ အထင္ကရ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို မီးတင္ရႈိ႕ရန္ ႀကံစည္သည္ဟု သံသယျဖင့္ ကေလး ႏွစ္ဦးႏွင့္ စစ္တပ္ေျပးတဦးကို ဖမ္းဆီးထားေၾကာင္း မံုံရြာအေျခစိုက္ မံုရြာခ႐ုိင္ ရဲဝန္ထမ္းမ်ားက ေျပာသည္။

မံုရြာၿမိဳ႕ လယ္တီေက်ာင္း၊ စိတၱသုခေက်ာင္း၊ ေပပင္ေက်ာင္းႏွင့္ အေရွ႕ေလးထပ္ေက်ာင္းမ်ားကို ဓာတ္ဆီေလာင္း မီးရိႈ႕မည္ဟု သံသယျဖင့္ အသက္ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ ေမာင္ေနဝင္းေအာင္ႏွင့္ ေမာင္ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္တို႔ ႏွစ္ဦးက ဇြန္လ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ အဖမ္းခံရခဲ့ရသည္။ ရဲက အသက္ ၂၁ အရြယ္ ကိုကံေကာင္း (ခ) ကိုသန္႔ဇင္ကို ဆက္လက္ဖမ္းဆီးၿပီး ၃ ဦးလံုးကို အမွတ္ ၂ ရဲစခန္းတြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည္။

“ေခါင္းေဆာင္လုပ္တဲ့ အႀကီးဆံုးေကာင္ ကံေကာင္းဆိုတဲ့ ေကာင္ေလးကေတာ့ တပ္ေျပးလို႔ ေျပာတယ္။ ဘယ္တပ္က ေျပးလာတာလဲေတာ့ မသိဘူး။ ႀကံဳရာခိုးစားလိုက္၊ ႀကံဳရာထိုးအိပ္လိုက္ ေနေနတဲ့ ေကာင္ေလးေပါ့။ တခါတေလက် ေတာ့ ဘုန္းၾကီးအတုလို ေလွ်ာက္ေတာင္းစားေနတာေပါ့။ က်န္တဲ့ ကေလးေတြကလည္း ပ်ံက်ေတာက္တိုေလးေတြ ေပါ့ေနာ” ဟု မံုရြာခ႐ိုင္အဆင့္ရွိ ရဲအရာရွိတဦးက ေျပာသည္။

“အခုေတာ့ အမႈစစ္ကေန စစ္ေဆးေနပါတယ္။ စစ္ေဆးဆဲကာလျဖစ္တုန္းမို႔ တရားေတာ့ မစြဲတင္ရေသးပါဘူး။ ျပစ္မႈ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၃၆/၅၁၁ တို႔နဲ႔ အမႈဖြင့္ထားတာေပါ့ေနာ္။ မီးရႈိ႕ရန္ ႀကံစည္မႈပဲရတယ္။” ဟု သူက ထပ္ေျပာသည္။

ပုဒ္မ ၄၃၆ သည္ ကိုးကြယ္ဝတ္ျပဳသည့္ ေနရာ၊ အိမ္၊ ေက်ာင္း၊ ပစၥည္းသိုေလွာင္ရာအေဆာက္အအံုကို မီး သို႔မဟုတ္ ေပါက္ကြဲေစတတ္သည့္အရာျဖင့္ ဖ်က္ဆီးရန္ ႀကံစည္မႈျဖစ္ၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝ ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ တသက္တကၽြန္း ခ်မွတ္ႏိုင္သည္။

ယခင္လ ၃ဝ ရက္ေန႔ နံနက္ အာ႐ုဏ္ဦး အခ်ိန္တြင္ ကပ္လွ်က္တည္ရွိေသာ လယ္တီေက်ာင္းႏွင့္ စိတၱသုခေက်ာင္းတို႔ကို မီးရႈိ႕ရန္ ေမာင္ေနဝင္းေအာင္ႏွင့္ ေမာင္ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္တို႔က ဓါတ္ဆီပုလင္း၊ မီးျခစ္မ်ားျဖင့္ တခ်ိန္ထဲ ဝင္ေရာက္သြားခ်ိန္တြင္ သံဃာေတာ္မ်ားက ဖမ္းဆီးမိခဲ့သည္။

အမႈခင္းမျဖစ္မီ တရက္အလို မနက္ပိုင္းတြင္ ေက်ာင္း ၄ ေက်ာင္းကို မီးရႈိ႕မည္ဟု ဖုန္းဆက္ ၿခိမ္းေျခာက္လာသျဖင့္ ည မအိပ္ဘဲ ေစာင့္ဖမ္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သံဃာေတာ္တပါးက မိန္႔သည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း သံဃာေတာ္တပါးက အမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ဖမ္းဆီးထားသူ ၆ ဦးအထိ ရွိျပီျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

ခ႐ိုင္ရဲမႉးကမူ မီးရိႈ႔ရန္ ၾကံစည္သူမ်ားကို သံဃာေတာ္မ်ားထံမွ ၿမိဳ႕ခံရဲမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕ခံအာဏာပိုင္မ်ားက စိတၱသုခေက်ာင္းထဲမွ ခက္ခက္ခဲခဲ ေတာင္းယူခဲ့ရၿပီး ၃ ဦးသာျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

တပ္ေျပးကိုကံေကာင္း၏ ထြက္ဆိုခ်က္ကို ကိုးကား၍ ရဲက ေျပာၾကားရာတြင္ ကိုကံေကာင္းမွာ ယခင္က စိတၱသုခေက်ာင္းတြင္ ပစၥည္းခိုးရန္ၾကံစည္ရာ သံဃာေတာ္မ်ား ေတြ႔သြားသျဖင့္ ေမာင္းထုတ္ခံရသည္ကုိ မေက်နပ္၍ ကေလးႏွစ္ဦးကို စည္း႐ုံးျပီး မီးရိႈ႕လက္စားေခ်ရန္ ၾကံစည္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

သို႔ေသာ္ အဘယ္ေၾကာင့္ က်န္ေက်ာင္း ၃ ေက်ာင္းကိုပါ မီးရႈိ႕ရန္ ၾကံစည္ရသည္ကိုမူ မသိရေသးေၾကာင္း ခ႐ိုင္ရဲမႉးက ေျဖသည္။

အဆိုပါ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း ၄ ေက်ာင္းသည္ စစ္အစိုးရ၏ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းျခင္းကို ခံခဲ့ရေသာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ သံဃာေတာ္မ်ားဦးေဆာင္ေသာ ဆႏၵျပ ပရိတ္ရြတ္ ဆုေတာင္းရာတြင္ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါဝင္ခဲ့ေၾကာင္း စံုစမ္းသိရသည္။

မဇၩိမသတင္းေထာက္ ေက်ာ္ခ ေရးသားသည္။

ရန္ကုန္ လမ္းေဘးေစ်းသည္ ပိတ္ပင္၊ ေထာင္ခ်မည္ဟု စည္ပင္ ထုတ္ျပန္

ရန္ကုန္ (မဇၩိမ)။ ။ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ရန္ကုန္၏ စည္ပင္သာယာ နယ္နမိတ္အတြင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္ ၃၃ ၿမိဳ႕နယ္လံုးတြင္ ယေန႔မွ စတင္၍ လမ္းေဘးေစ်းသည္မ်ား ေရာင္းခ်ခြင့္ မျပဳရန္ စည္ပင္သာယာက ပိတ္ပင္လိုက္သည္။

ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔ကတည္းက ၿမိဳ႕နယ္စည္ပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ႐ံုးမ်ားမွတဆင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားျဖင့္ လွည့္လည္ကာ တားျမစ္ခ်က္ကို ေၾကညာခဲ့ၿပီး ယေန႔မွ စတင္ၿပီး ေရာင္းခ်ျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ တားျမစ္ခ်က္ကို မလိုက္နာသူသည္ ဖမ္းဆီးကာ ေထာင္ခ်အေရးယူခံရမည္ဟု ဆိုသည္။

”ဒီလမ္းေပၚမွာ လမ္းေဘးေစ်းေရာင္းသူေတြကို ၾကြက္တေကာင္ ေၾကာင္တၿမီး မျမင္ေစရ၊ ယင္း သတိေပးျခင္းကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေရာင္းခ်ရင္ ဖမ္းဆီးမယ္၊ လူကို ေထာင္ခ်သည္ထိ အေရးယူမယ္နဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာ ဆိုင္ကို ႐ိုက္ခ်ဳိးမယ္လို႔ ပါတယ္” ဟု စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ ဗဟိုလမ္းမၾကီးေပၚတြင္ ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ေစ်းေရာင္းခ်ခဲ့သူတဦးက ေျပာသည္။

ယခင္က ၿမိဳ႕လယ္က်ေသာ ေနရာမ်ားတြင္သာ အခ်ိန္႔အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်ခြင့္ ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ ၃၃ ၿမိဳ႕နယ္လံုးရွိ လမ္းမၾကီးမ်ား၏ နံေဘး လူသြားလမ္းမ်ားတြင္ ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

”အဓိက လမ္းဆိုတာက ကုန္စည္စီးဆင္းေနတဲ့ လမ္းေတြေပါ့။ အဲဒီလို ယာဥ္ေတြ ေျပးေနတဲ့ လမ္းေတြမွာ ရွိတဲ့ လမ္းေဘး ဝဲယာ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ေတြကို မေရာင္းရဘူးလို႔ တားတာ ျဖစ္တယ္” ဟု စည္ပင္ အရာရွိတဦးက ေျပာသည္။

ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ၿမိဳ႕ေတာ္အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရး အစည္းအေဝးမွသည္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ထြက္ေပၚလာေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။

လူဦးေရ ၄ သန္းေက်ာ္ရွိ ရန္ကုန္တၿမိဳ႕လံုးတြင္ လမ္းေဘးဆိုင္ေပါင္း မည္မွ်ရွိသည္ကို မသိရႏုိင္ေသာ္လည္း စည္ပင္သာယာ အၿငိမ္းစား အရာရွိတဦး၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ စမ္းေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ တခုထဲတြင္ပင္ လမ္းေဘးေစ်းသည္ ၅ဝဝဝ ခန္႔ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။

”ရန္ကုန္မွာက မိ႐ိုးဖလာ လမ္းေဘးမွာ ေစ်းေရာင္းသူေတြနဲ႔ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ေရာင္းေနသူေတြ ရွိတယ္။ ဒါက ရန္ကုန္ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈလည္း ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ေအာင္ျမင့္မယ့္ နည္းလမ္းေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ လမ္းမၾကီးမ်ားတြင္ ယခင္ျမင္ေတြ႔ေနက် လမ္းေဘးဆိုင္ အမ်ားအျပားကို ယေန႔ မျမင္ရဘဲ ကြမ္းယာသည္အခ်ဳိ႕က လက္တြန္းလွည္းမ်ားျဖင့္ ေရာင္းခ်ေနသည္။

”ဒါက အေႏွးယာဥ္ေလ။ စည္ပင္မွာကို မွတ္ပံုတင္ထားတာ။ တႏွစ္စာကို ေငြတသိန္းခြဲ ေပးရတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ တေန႔ကို စည္ပင္ကို ေစ်းေကာက္ ၂ဝဝ က်ပ္ ေပးရတယ္” ဟု စမ္းေခ်ာင္းတြင္ ေရာင္းခ်ေနေသာ ကြမ္းယာသည္တဦးက ေျပာသည္။

ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီ႐ံုးအဖြဲ႔ အဖြဲ႔ဝင္တဦးက စည္ပင္အေနျဖင့္ လိုက္လံဖမ္းဆီးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ ဆိုင္မ်ားကို သိမ္းသည္အထိ အေရးယူေနေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

မဇၩိမသတင္းေထာက္ ညိမ္းသူ ေရးသားသည္။

စစ္အစိုးရ အခြန္ ၂ ႏွစ္စာႀကိဳေကာက္

နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ရန္ကုန္တိုင္းရွိ ေစ်းဆိုင္မ်ား၊ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ အေသးစား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား အားလံုး ၂ ႏွစ္စာ ၾကိဳတင္အခြန္ေပးေဆာင္မွသာ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ သက္တမ္း တုိးေပးမည္ဟု ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္ႏွင့္ အခြန္ဦးစီးဌာနက ညြန္ၾကားထားသည္။

ယခင္က ၃ လ တၾကိမ္ ေပးေဆာင္ရေသာ္လည္း ယခုအခါ ၂ဝ၁၁ ႏွင့္ ၂ဝ၁၂ ဘ႑ာေရးႏွစ္မ်ားအတြက္ ၂ ႏွစ္စာ ၾကိဳတင္၍ အခြန္ေပးေဆာင္ရန္ ျပည္တြင္းအခြန္မ်ား ဦးစီးဌာနႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္ဌာနက ညႊန္ၾကားလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ စတုိးဆိုင္၊ အလွျပင္ဆိုင္၊ မိတၱဴဆိုင္၊ ဓာတ္ပံုဆိုင္၊ ဆံပင္ညွပ္ဆိုင္၊ ေဆးဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ႏွင့္ ေစ်းဆိုင္မ်ားအျပင္ တြင္ခံု၊ ဝပ္ေရွာ့၊ ပံုႏွိပ္စက္ စသည့္ အေသးစားစက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား ၾကိဳတင္ေဆာင္ရမည့္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္သည္။

’’ၿမိဳ႕နယ္စည္ပင္ လာအေၾကာင္းၾကားတယ္။ ၂ ႏွစ္စာ အခြန္ေဆာင္ဖို႔။ ဒီလကုန္ေနာက္ဆံုး ေဆာင္ရမယ္လို႔ ေျပာသြားတယ္’’ ဟု လသာၿမိဳ႕နယ္ရွိ အလွျပင္ဆိုင္ ပိုင္ရွင္တဦးက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

မိတၱဴဆိုင္၊ ဓာတ္ပံုဆိုင္၊ အလွျပင္ဆုိင္၊ ဆံပင္ညႇပ္ဆိုင္ႏွင့္ တြင္ခံု၊ ဝပ္ေရွာ့၊ ပံုႏွိပ္စက္စသည့္ အေသးစားစက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားက အျမတ္ခြန္ တမ်ဳိးတည္းသာ ေပးေဆာင္ရမည္ျဖစ္ၿပီး စတုိးဆိုင္၊ ေဆးဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္၊ ေစ်းဆိုင္မ်ားက ကုန္သြယ္ခြန္ႏွင့္ အျမတ္ခြန္ ၂ မ်ဳိးစလံုး ေပးေဆာင္ၾကရမည္။

လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားသည္ ယခင္က အျမတ္ခြန္တမ်ဳိးသာ ေပးေဆာင္ရေသာ္လည္း ယခုႏွစ္တြင္ ကုန္သြယ္ခြန္ပါ ထပ္မံေပးေဆာင္ရန္ အခြန္ဌာနက တိုးျမင့္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆံုးရက္သတ္မွတ္မႈမွာ ေနရာလိုက္ျပီး ကြဲျပားမႈမ်ားရွိေနသည္။ လသာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ယခုလကုန္ ေနာက္ဆံုးထား အခြန္ေဆာင္ရန္ ညႊန္ၾကားေသာ္လည္း အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္မူ ေမလ ၁၂ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုးရက္ သတ္မွတ္ခဲ့သျဖင့္ ၂ ႏွစ္စာ အခြန္ေဆာင္ခဲ့ရေၾကာင္း ေစာ္ဘြားၾကီးကုန္း ရပ္ကြက္ရွိ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ပိုင္ရွင္တဦးက ေျပာသည္။

‘’ မလုပ္လို႔မရေတာ့ မရွိရွိတာစုၿပီး လုပ္ရတယ္။ ကိုယ့္မွာ အျခားအလုပ္မွ မရွိပဲ။ ေဆာင္လိုက္ရတာေပါ့’’ ဟု သူက ေျပာသည္။

၁၉၇၆ အျမတ္ခြန္ဥပေဒအရ ဆိုင္ခန္းျဖင့္ ေသခ်ာက်နစြာေရာင္းခ်ၿပီး တလဝင္ေငြ က်ပ္တေသာင္း ေက်ာ္လြန္ပါက အျမတ္ေငြ၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အျမတ္ခြန္ ေပးေဆာင္ရသည္။

ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္ဆိုသည္မွာ စားေသာက္ဆိုင္၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္၊ စတိုးဆုိင္ စသည့္ ဆိုင္မ်ားတြင္ ေရာင္းခ်သည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားအေပၚတြင္ စားသံုးသူက ေပးေဆာင္ရသည့္ အခြန္အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ျပီး ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းပင္ ေကာက္ခံသည္။

၁၉၉ဝ ခုႏွစ္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ကုန္သြယ္ခြန္ကိုမူ ႏိုင္ငံပိုင္က႑၊ သမဝါယမက႑ႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑ ၃ ရပ္စလံုးအေပၚတြင္ ေကာက္ခံျပီး ႏိုင္ငံတြင္း ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူ၊ ျပည္ပမွ ကုန္စည္ တင္သြင္းသူႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အခေၾကးေငြရယူေသာ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း တရပ္ရပ္ကို လုပ္ေဆာင္သူမ်ားသည္ ကုန္သြယ္လုပ္ငန္းခြန္ ေပးေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္။

အခြန္ ၂ ႏွစ္စာ ၾကိဳတင္ေပးေဆာင္ေစျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ႏွင့္ ျပည္တြင္းအခြန္မ်ား ဦးစီးဌာနသို႔ မဇၥ်ိမက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း တာဝန္ရွိသူမ်ားက ေျဖဆိုရန္ ျငင္းဆန္သည္။

ဆိုင္ရွင္မ်ားသည္ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ သက္တမ္းတိုးရန္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္အခြန္ဌာနမ်ားက ေပးပို႔လာသည့္ အခြန္ေပးေဆာင္ရန္ ႏႈန္းထားအတိုင္း ၿမိဳ႕နယ္ စီးပြားေရးဘဏ္ခဲြတြင္ ေငြသြင္းၿပီးေနာက္ ရရွိလာသည့္ အခြန္ေဆာင္ျဖတ္ပိုင္းျဖင့္ ၿမိဳ႕နယ္စည္ပင္ဌာနတြင္ လုပ္ငန္းလိုင္စင္သက္တမ္း ထပ္မံတိုးျမႇင့္ရသည္။

မိုးရာသီတြင္း အေရာင္းအဝယ္ နည္းပါးသည့္ ကာလတြင္ ယခုလို ၂ ႏွစ္စာ ၾကိဳတင္၍ အခြန္ေဆာင္ခိုင္းသျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ဆက္လက္လည္ပတ္ရန္ ခက္ခဲသြားေၾကာင္း ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္မွ စားေသာက္ဆိုင္ ပိုင္ရွင္တဦးက ေျပာသည္။

‘’ အေရာင္းအဝယ္က ဒီအခ်ိန္ဆို ဘာမွ ေရာင္းရတာ မဟုတ္ဘူး။ ေငြက က်ပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဆိုေတာ့ ပိုဆိုးတာေပါ့။ သူတို႔ ၾကိဳက္သလို အလုပ္ခံရေနမယ့္အစား ဆိုင္ပိတ္လိုက္တာက ပိုေကာင္းမယ္။ မလုပ္႐ုံဘဲ ရွိတယ္’’ ဟု သူက ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ စည္ပင္သည္ ျပည္သူမ်ားထံမွ ႏွစ္စဥ္ရရွိေသာ အခြန္ေငြမွာ က်ပ္ေငြဘီလီယံ ၅ဝ ခန္႔ ရွိေၾကာင္း စည္ပင္မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အျမတ္ခြန္၊ ကုန္သြယ္ခြန္၊ ဝင္ေငြခြန္၊ တံဆိပ္ေခါင္းခြန္ႏွင့္ ေအာင္ဘာေလ သိန္းဆုခြန္ ဟူ၍ အခြန္ ၅ မ်ဳိး ေကာက္ခံလ်က္ရွိသည္။

(ဆလိုင္းထြန္း သတင္းေပးပို႔သည္။)