ကေလးစစ္သားမ်ား၏ ဘဝဇာတ္လမ္းစံု

ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ငယ္ရြယ္ေသးေသာ သူဇင္ဦးသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔က ေန႔စဥ္သြားေနက် ခရီးစဥ္အတိုင္း ရန္ကုန္တိုင္း ေျမာက္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ရွိ သူ၏ ဆင္ေျခဖံုးရပ္ကြက္မွ ပန္းလွိႈင္ျမစ္ကုိ ျဖတ္ကာ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းသုိ႔ သြားေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သူႏွင့္ သူ၏ မိသားစုသည္ ဝက္ေခါက္ေရာင္းျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးေနၾကသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းနားတြင္ ဝက္ေခါက္ပို႔ေပးရန္ သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ သူဇင္ဦးသည္ ဆင္မလိုက္ သေဘၤာက်င္းသို႔လည္း မေရာက္၊ အိမ္သုိ႔လည္း ျပန္မေရာက္ခဲ့ေပ။ သူသည္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ အရြယ္ႏွင့္ ျမန္မာစစ္အစုိးရ၏ စစ္တပ္တြင္ စစ္မွႈထမ္းရန္ ေခၚေဆာင္သြားခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

သူဇင္ဦး ကဲ့သုိ႔ေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္ တခုကဲ့သုိ႔ ရွိေနၿပီး ကုလသမဂၢကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကေလးစစ္သား အမ်ားအျပားရွိေနသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္ေၾကာင္း မၾကာခဏ ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မွႈအဖြဲ႔ HRW က ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ကေလးစစ္သားေပါင္း ၇ ေသာင္း (၇ဝ,ဝဝဝ) ခန္႔ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။ စစ္အစုိးရသည္ အသက္မျပည့္ေသးသည့္ ကေလးငယ္မ်ားအား စစ္တပ္တြင္ ခန္႔ထားမွႈကုိ ဟန္ျပသက္သက္သာ ထိန္းခ်ဳပ္ေနသျဖင့္ ကေလးစစ္သား အေရအတြက္သည္ ေလ်ာ့က်သြားျခင္း မရွိခဲ့ဟု လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မွႈအဖြဲ႔က ဆုိသည္။ ထုိသုိ႔ျဖင့္ ကံဆိုးရွာသည့္ သူဇင္ဦးသည္ ဒီဇင္ဘာ ေန႔တေန႔တြင္ ကေလးစစ္သား တဦး ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။

သူသည္ ဆင္မလိုက္သုိ႔အသြား ဘုရင့္ေနာင္လမ္းဆံုတြင္ ဘတ္(စ္)ကား ေျပာင္းစီးရန္အတြက္ ေနာက္လာမည့္ ကားကုိ ေစာင့္ဆိုင္းေနစဥ္ လူစိမ္းတဦးက သူ႔ကုိ လက္ယပ္ေခၚသျဖင့္ ထိုသူထံ သြားခဲ့သည္။ ထုိလူစိမ္းက သူဇင္ဦးအား တေန႔လွ်င္ ဝင္ေငြမည္မွ်ရေၾကာင္း ေမးရာ သူဇင္ဦးက ဝက္ေခါက္ေရာင္းျခင္းမွ တေန႔လွ်င္ ပ်မ္းမွ် ၁၅ဝဝ က်ပ္ခန္႔ ရတတ္ေၾကာင္း ျပန္ေျဖခဲ့သည္။ ထိုအခါ ထုိလူစိမ္းက သူဇင္ဦးအား စက္ျပင္ဆရာအျဖစ္ လုပ္ကုိင္လွ်င္ ဝင္ေငြပုိမိုရလာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ စက္ျပင္ဆရာ အလုပ္ရေရးအတြက္ သူကူညီႏုိင္သည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။

“က်ေနာ္ သူေျပာတာကုိ အရမ္း စိတ္ဝင္စားသြားၿပီးေတာ့ သူ႔ေနာက္ကုိ လိုက္သြားခဲ့တယ္။ က်ေနာ့္မိဘေတြကုိ ေကာင္းေကာင္း ေက်းဇူးဆပ္ႏုိင္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ေပါ့” ဟု သူဇင္ဦးက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ ေျပာျပခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကသည္ဆိုေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ (SPDC) စစ္အစိုးရကမူ ၎တုိ႔သည္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားအား စစ္တပ္ထဲ အဝင္မခံရန္ မူဝါဒ ခ်မွတ္ထားေၾကာင္း ထပ္တလဲလဲ ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ခန္႔ ကေလးငယ္မ်ားကုိပင္ အတင္းအဓမၼ စစ္မႈထမ္းခုိင္းေနသည့္ တခုတည္းေသာ အာရွႏိုင္ငံျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနမွ ဇြန္လက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ လူကုန္ကူးမွႈ အစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ အမ်ားဆံုးႏုိင္ငံ စာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားသည္။ ထုိအစီရင္ခံစာထဲတြင္ “ျမန္မာစစ္အစုိးရ၏ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပးရန္ ခုိင္းေစမႈႏွင့္ ကေလးစစ္သားမ်ား ခန္႔ထားမႈတို႔သည္ စုိးရိမ္စရာ အေျခအေနတြင္ ရွိေနၿပီး လူကုန္ကူးမႈ ျပႆနာႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္” ဟု ဆိုသည္။ ထုိအစီရင္ခံစာသည္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ျပႆနာေျပလည္ေအာင္ အားထုတ္ေျဖရွင္းမႈ မရွိျခင္းကုိလည္း အျပစ္တင္ ေဝဖန္ထားသည္။

ျမန္မာစစ္အစုိးရသည္ ႏုိင္ငံတကာမွ ဖိအားေပးမႈမ်ားကုိ မလြန္ဆန္ႏုိင္သျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားအတိုင္း လိုက္နာကာ ကေလးစစ္သားမ်ား ခန္႔ထားေနမႈကို တိုက္ဖ်က္ပါမည္ဟု သေဘာတူညီခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ တြင္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ ၁၆၁၂ မွ ကေလးစစ္သားမ်ား အသံုးျပဳမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဟန္ျပသေဘာတူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ (ILO) ႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ကာ အစုိးရကုိယ္တိုင္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ ဖန္တီးေပးထားခဲ့ေသာ တိုင္ၾကားေရးစနစ္မ်ားျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကုိ ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း အသက္ ၁၄ ႏွစ္မွ ၁၆ ႏွစ္ၾကား ေယာက်္ားေလးမ်ားအား အတင္းအဓမၼ စစ္မႈထမ္းခုိင္းသည့္ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနခဲ့သည္။

“စစ္တပ္ ထိပ္ပုိင္း အရာရွိေတြကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကုိ စစ္တပ္ထဲမွာ လက္မခံဖို႔ အမိန္႔ေတာ့ ထုတ္ထားတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ စစ္တပ္က ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းေတြမွာ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ အေရအတြက္ရေအာင္ စစ္သားစုေဆာင္းေပးရတဲ့ ျပႆနာက ရွိေနတယ္” ဟု ရန္ကုန္မွ ILO ဆက္ဆံေရးအရာရွိ စတိ(ဗ္)မာရွယ္က ဆိုသည္။

မာရွယ္က ဆက္ေျပာရာတြင္ တပ္ထဲမွ ထြက္ခြာသူသာ မ်ားေနျပီး တပ္ထဲဝင္ခ်င္သူ နည္းေနသျဖင့္ တင္ရင္းမႉးမ်ားသည္ စစ္တပ္ထိပ္ပုိင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ သတ္မွတ္ေပးထားသည့္ အေရအတြက္ ျပည့္မီေရးအတြက္ အသည္းအသန္ ၾကိဳးစားေနရသည္ဟု ဆိုသည္။

တပ္ရင္းမႉး တေယာက္အေနျဖင့္ စစ္တပ္ထဲသုိ႔ ကေလးတေယာက္ကုိ လက္ခံသြတ္သြင္းမိလွ်င္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သတိေပးခံရ႐ုံႏွင့္ ေငြဒဏ္သာ က်ခံရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း သတ္မွတ္ထားသည့္ အေရအတြက္ ျပည့္မီေအာင္ စစ္သားမစုေဆာင္းႏိုင္လွ်င္မူ ရာထူးခ်ျခင္း ခံရႏုိင္သည္ဟု ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာတခုတြင္ ဆိုသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အခေၾကးေငြယူကာ စစ္သားရွာေဖြ စုေဆာင္းေပးသည့္ ပြဲစားမ်ား ေပၚေပါက္လာျပီး ရဲတခ်ိဳ႕လည္း ပါဝင္ပတ္သတ္မွႈ ရွိေနသည္။ ကေလးတေယာက္ ရွာေဖြစုေဆာင္းေပးလွ်င္ ေငြက်ပ္ သံုးေသာင္းခန္႔ ပြဲစားအား ေပးရသည္ဟု မာရွယ္က ခန္႔မွန္းထားသည္။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ကေလးမ်ားအား ေငြေၾကး၊ အစားအေသာက္ စသည္တုိ႔ျဖင့္ မက္လံုးေပးကာ ေသြးေဆာင္ျဖားေယာင္းရန္ လြယ္ကူသျဖင့္ ပြဲစားမ်ားက ပစ္မွတ္ထားလာၾကျပီး ထုိကေလးငယ္မ်ား အေဖာ္မပါပဲ တေယာက္တည္း သြားလာေနသည့္ အခါမ်ိဳးတြင္ လွည့္ဖ်ားခံရေလ့ ရွိသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မွႈ အဖြဲ႔ (HRW) က ဆိုသည္။ ကေလးစစ္သားမ်ား၏ သံုးပံုတပံုသည္ ထိုနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ စစ္တပ္ထဲသုိ႔ လွည့္ဖ်ားသြတ္သင္းခံထားရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ (ILO) က ဆိုသည္။ အကယ္၍ ကေလးမ်ားက လွည့္ဖ်ားမွႈကုိ ျငင္းဆန္လွ်င္လည္း စစ္ထဲမဝင္လွ်င္ အမႈဆင္ကာ ဖမ္းဆီးမည္ဟု စစ္သားစုေဆာင္းသူမ်ားက ျခိမ္းေျခာက္ေလ့ရွိသည္။

“စစ္သားစုေဆာင္းတဲ့ ပြဲစားေတြက ကေလးေတြကုိ ဝင္ေငြေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြ ရွိတယ္ဆိုျပီး ညာၾကတယ္။ ကေလးေတြကလည္း သူတုိ႔ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ဒါမွမဟုတ္ တေနရာရာမွာ လက္ရွိအလုပ္ထက္ ပုိေကာင္းတဲ့ အလုပ္ရမယ္ထင္ျပီး ေသြးေဆာင္တဲ့ေနာက္ ပါသြားၾကတယ္။ ေနာက္မွ တပ္ထဲေရာက္သြားမွ သူတို႔ အညာခံရမွန္း သိၾကတယ္” ဟု မာရွယ္က ေျပာသည္။

သူဇင္ဦးသည္ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းရမည္ဟု အာမခံေသာ ပြဲစား၏ စကားကုိ ယံုမိသည့္အတြက္ ပြဲစားႏွင့္အတူ လိုက္သြားခဲ့ျပီး ဒညင္းကုန္း စစ္သားစုေဆာင္းေရးဌာနသုိ႔ ေရာက္မွ သူအလိမ္ခံလိုက္ရျပီဆိုတာကုိ သိခဲ့သည္။ အခ်ိန္တိုအတြင္း၌ပင္ သူ႔ဘဝသည္ ထင္မွတ္မထားသည့္ ဒုကၡအခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျပီး သူသည္ ကုိယ္ပုိင္အမွတ္ ၄၂၇၄၃၈ ျဖင့္ စစ္သားတဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုေန႔ညတြင္ သူသည္ ဘဝတူ အျခားကေလးမ်ားႏွင့္အတူ ေသာ့ခတ္ထားသည့္ ကားရထားျဖင့္ ေခၚေဆာင္သြားျခင္း ခံခဲ့ရသည္။

“အဲဒီ့တြဲထဲမွာ က်ေနာ္နဲ႔ ရြယ္တူ ကေလး ၁ဝဝ ေလာက္ ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ထြက္ေျပးမွာ စုိးလို႔ အေပါ့အပါး သြားခြင့္လည္း မေပးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ထဲက တေယာက္ ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ေသးထြက္က် သြားတယ္။ သူ႔ကုိ ႐ုိက္ႏွက္ျပီး အျပစ္ေပးၾကတယ္” ဟု သူဇင္ဦးက ေျပာျပသည္။ ထိုညတြင္ သူတို႔ကုိ ေျမာက္ဘက္ရွိ ပဲခူးတုိင္း ေတာင္ငူခ႐ိုင္ရွိ ေရတာရွည္ ေလ့က်င့္ေရး တပ္စခန္းသုိ႔ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့သည္။

ေလ့က်င့္ေရးကာလ ၁၈ ပတ္ အတြင္းတြင္ အထက္အရာရွိမ်ားက သူဇင္ဦးအား အႏုိင္က်င့္ကာ ၾကံမ်ား ျဖတ္ခုိင္းျခင္း၊ သယ္ခုိင္းျခင္း စသည့္ အလုပ္ၾကမ္းမ်ားကုိ လုပ္ခုိင္းခဲ့သည္။ သူ႔ သူငယ္ခ်င္းတဦးဆိုလွ်င္ ႏုိင္ငံေတာ္သီခ်င္း ဆိုရာတြင္ အသံတိုးသျဖင့္ ေခါင္းကုိ ဝါးလံုးႏွင့္႐ုိက္ကာ ဆံုးမခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။


ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ကေလးစစ္သားမ်ားသည္ တိုက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း ပါဝင္တိုက္ခုိက္ ၾကရျပီး၊ ေပၚတာ၊ ကင္းေထာက္၊ ကင္းေစာင့္၊ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္းစသည့္ အလုပ္မ်ားကုိပါ လုပ္ေဆာင္ၾကရေလ့ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ စစ္တပ္မွ ထြက္ေျပးရန္ ၾကိဳးစားသူမ်ားအားလည္း စစ္ေျပးအျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္အထိ အျပစ္ေပးႏုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။

ေလ့က်င့္ေရးကာလ ျပီးဆံုးခါနီးတြင္ သူဇင္ဦးသည္ မိဘမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့ျပီး သူစစ္တပ္တြင္ မေပ်ာ္ရႊင္ဘဲ အိမ္ကုိသာ ျပန္လာခ်င္ေနသည္ဟု မိဘမ်ားအား ေျပာဆိုခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ၏ မိဘမ်ားသည္ ILO ႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ အကူအညီ ေတာင္းခံခဲ့ရာ ILO မွ သူဇင္ဦး၏ ကိစၥကုိ စံုစမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ျပီး အသက္အရြယ္ကိုလည္း အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ILO ၏ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးမွႈေၾကာင့္ သူဇင္ဦးသည္ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔က စစ္တပ္မွ ထြက္ခြာခြင့္ ရခဲ့သည္။

ျပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ဧျပီလမွ ယခုႏွစ္ ဧျပီလအတြင္း ILO သို႔ တိုင္ၾကားခဲ့သည့္ ကေလးစစ္သား ကိစၥေပါင္း ၁၂၈ ခုရွိခဲ့သည္ဟု သိရျပီး ၂ဝဝ၇ ဧျပီလမွ ၂ဝဝ၈ ဧျပီလအတြင္း တုိင္ၾကားခဲ့ၾကသည့္ အေရအတြက္ ၅ဝခု ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ၂ ဆခြဲခန္႔ ျမင့္တက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

“ကေလးစစ္သားကိစၥ တိုင္ၾကားလာမႈေတြ သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ အေကာင္းဘက္ကေန ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူေတြဟာ ဥပေဒေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြကုိ နားလည္လာၾကျပီး ဒီလိုကိစၥေတြကို တိုင္ရမွန္း သိလာၾကျပီလို႔ ထင္ပါတယ္” ဟု မာရွယ္က ေျပာခဲ့သည္။

စစ္အစုိးရႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ (ILO) သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ ႏုိင္ငံသားမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးမ်ားအား သတိျပဳမိလာေစရန္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္ဟု မာရွယ္က ဆိုသည္။ စစ္အစိုးရသည္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ အရာရွိမ်ားအား လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ျပီး ILO သည္ အလုပ္သမား ဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ေဒသတြင္း အာဏာပုိင္မ်ားအတြက္ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး သင္တန္းမ်ား စီစဥ္ပုိ႔ခ်ေပးခဲ့သည္။

ဥပေဒေၾကာင္းအရ လူတဦး၏ ရပုိင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ အကယ္၍ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္း ခံရပါက မည္ကဲ့သုိ႔ တုိင္ၾကားရမည္ကုိ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားေသာ လက္ကမ္းစာရြက္ မ်ားကုိလည္း ယခုလမွ စတင္၍ အစုိးရခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ျဖန္႔ေဝေနၾကသည္။

“အစိုးရနဲ႔ ညိွႏႈိင္းျပီး ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္လို႔ အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာပါတယ္။ စစ္မႈထမ္းေနရတဲ့ ကေလးစစ္သားေတြ တပ္ထဲကေန ထြက္ခြင့္ ပုိရလာၾကပါျပီ” ဟု မာရွယ္က ဆိုသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ (ILO) အေနျဖင့္ တုိင္ၾကားခ်က္ ၃ ခုမွအပ က်န္ေသာ ကေလးစစ္သား အမႈအားလံုးတြင္ ကေလးမ်ား တပ္ထဲမွ ထြက္ခြင့္ရရွိရန္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္။ ထုိအမႈ ၃ ခုအနက္ တခုတြင္ ကေလးတဦးအား ရွာေဖြေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္ျပီး က်န္အမႈ ၂ ခုတြင္ ကာယကံရွင္မ်ား ကုိယ္တုိင္က စစ္တပ္ထဲတြင္ ဆက္လက္အမႈထမ္းလိုေနသည္ဟု မာရွယ္က ဆုိသည္။

“မိဘေတြကလည္း ေသခ်ာတိုင္ၾကားမယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔လည္း ကေလးေတြ အသက္ကုိ အတည္ျပဳႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ကေလးေတြ တပ္ထဲက ထြက္ခြင့္ရဖို႔ ကိစၥကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါတယ္။ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္တဲ့ႏႈန္း အရမ္းကုိ ျမင့္ပါတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္ကုိ ေျပာရရင္ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က အေထာက္အထား ခုိင္ခုိင္လံုလံု ျပႏုိင္မယ္ဆိုရင္ အစိုးရရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈဟာ အားရေက်နပ္စရာ ေကာင္းပါတယ္” ဟု မာရွယ္က ေျပာသည္။

အျခားတဖက္တြင္မူ ကေလး၏ အသက္ကုိ အတည္ျပဳရန္အတြက္ အေထာက္အထားမ်ား ရွာေဖြရသည္မွာ အလြန္ခက္သည္ဟု ဆိုသည္။ ထုိကဲ့သုိ ေမြးသကၠရာဇ္ အေထာက္အထား ရွာေဖြရသည္မွာ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္မွ လေပါင္းမ်ားစြာတုိင္ေအာင္ ၾကာျမင့္သြားႏုိင္သည္ဟုလည္း ဆုိသည္။ စစ္မႈထမ္းေနရသည့္ ကေလး အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးေၾကာင္း သက္ေသျပရန္အတြက္ ILO သည္ တရားဝင္ အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ား လိုအပ္သည္ဟု ဆိုသည္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တရားဝင္ ေမြးစာရင္းလက္မွတ္ မရွိၾကတာ မ်ားတယ္။ ျပီးေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့ မိသားစုေတြမွာ ကေလးေတြကုိ ေက်ာင္းမထားၾကတာ မ်ားေတာ့ အသက္အမွန္ေတြကုိ တရားဝင္ သက္ေသျပဖို႔ ခက္တယ္” ဟု မာရွယ္က အခက္အခဲမ်ားကုိ ေျပာျပသည္။

မာရွယ္က သူ၏ ထင္ျမင္ခ်က္ကုိ ဆက္လက္ေျပာျပရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ကေလးစစ္သားကိစၥကို ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္အျဖစ္ ယူဆထားၾကျပီး တစံုတရာ ေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ မရွိၾကဟု ဆိုခဲ့သည္။ ကေလးမ်ား စစ္ထဲသုိ႔ သြတ္သြင္းခံေနရသည့္ ကိစၥကုိ မွားမွန္းသိသူမ်ားကလည္း အာဏာပုိင္မ်ားအား ထုိကိစၥကုိ ေထာက္ျပရန္ မဝံ့မရဲ ျဖစ္ေနၾကသည္ဟု မာရွယ္က ေျပာသည္။

ထိုင္းႏုိင္ငံအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးပညာေပးအဖြဲ႔ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) (HREIB) မွ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက ေျပာၾကားရာတြင္ ကေလးစစ္သားကိစၥမ်ား တိုင္ၾကားမိလွ်င္ အေရးယူခံရမည္ကုိ စိုးရိမ္ေနၾကသည့္အတြက္ ILO သို႔ တုိင္ၾကားသည့္ အမႈအေရအတြက္မွာ အမွန္တကယ္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အေရအတြက္ထက္ မ်ားစြာ ေလ်ာ့နည္းေနသည္ဟု ဆိုသည္။ သူက ကေလးစစ္သားကိစၥမ်ားအား တိုင္ၾကားခဲ့ၾကသူ တခ်ဳိ႕ အာဏာပုိင္မ်ား၏ အဖမ္းခံခဲ့ရ၊ ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေႏွာင့္ယွက္မႈမ်ား ခံခဲ့ရသည့္ အတိတ္က ဥပမာမ်ားကုိ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုခဲ့သည္။

“ILO က ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ ကေလးစစ္သားအမႈေတြ အားလံုးလိုလို ေအာင္ျမင္သြားတယ္ ဆိုေပမယ့္ ILO ကို ေရာက္မလာတဲ့ အမႈေတြ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္” ဟု ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက ဆိုသည္။

သူက သူ၏ အျမင္ကုိ ဆက္လက္ေျပာျပရာတြင္ စစ္အစိုးရ၏ ကေလးစစ္သားကိစၥ ေျဖရွင္းမႈမ်ားသည္ လူၾကားေကာင္းေအာင္ ဟန္ေဆာင္မႈ သက္သက္သာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

“ကေလးစစ္သားေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ သူတုိ႔ မ်က္ႏွာ မပ်က္ခ်င္ေတာ့ဘူးေလ။ တကယ္လို႔ သူတုိ႔ တကယ္ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ခ်င္ရင္ သူတို႔ အမိန္႔ေပးတဲ့အတိုင္း လိုက္လုပ္မယ့္ စစ္တပ္ပဲ။ သူတို႔စစ္တပ္ကုိ သူတို႔ လူၾကားေကာင္း႐ုံသက္သက္ အျပစ္တင္ေန႐ုံေလးနဲ႔ေတာ့ မလံုေလာက္ပါဘူး။ သူတို႔မွာ ကေလးစစ္သား ခန္႔ထားတာေတြကုိ တားျမစ္ႏုိင္တဲ့ အာဏာေတြ၊ အဲလို ကေလးစစ္သား ခန္႔ထားတဲ့ သူေတြကုိ အေရးယူႏုိင္တဲ့ အာဏာေတြ ရွိေနတာပဲ” ဟု ဦးေအာင္မ်ဳိးမင္းက ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့သည္။